اتفاقات روزمره ، اخبار مهم و دیگر مطالب میهن وب هاست را می توانید در این قسمت مطالعه کنید

معرفی

CentOS (مخفف Community enterprise Operating System) یک توزیع لینوکسی متن باز، رایگان و مبتنی بر سیستم عامل RHEL می باشد که اولین نسخه آن در سال 2004 منتشر گردید. تمامی قابلیت های سیستم عامل تجاری RHEL، در CentOS به صورت رایگان ارائه می شود. استفاده از خدمات پشتیبانی RHEL مستلزم پرداخت هزینه است اما در مقابل، CentOS یک پلتفرم community-supported (خدمات پشتیبانی آن در وب سایت ها و انجمن های مربوطه، توسط کاربران این سیستم عامل ارائه می شود) محسوب می شود. چرخه عمر سیستم عامل CentOS نیز همانند RHEL به صورت 10 ساله می باشد.

تاریخچه

در سال 2003، شرکت Red Hat تولید سری Red Hat Linux (به طور مخفف RHL) را متوقف کرد. از آن زمان، کاربران جهت استفاده از محصولات Red Hat دو انتخاب دارند:

1- Red Hat Enterprise Linux (که مستلزم تهیه اشتراک و پرداخت هزینه است)

2- Fedora (که از پایداری لازم برای محیط های عملیاتی برخوردار نمی باشد)

در سال 2004، سیستم عامل CentOS به رهبری Gregory Kurtzer و با حمایت انجمن های آنلاین به بازار عرضه شد. CentOS، تمامی قابلیت های RHEL را به صورت رایگان ارائه می دهد و از امنیت و پایداری بسیار بالایی برخوردار است. موارد مذکور موجب گردید تا بسیاری از کاربران به سمت این سیستم عامل رفته و اکثر برنامه ها و پلتفرم های بزرگ دنیا، خود را با این توزیع سازگار کنند. روند عرضه سیستم عامل CentOS بدین صورت است که با انتشار هر نسخه تجاری از RHEL، پس از مدتی نسخه متناظر آن در CentOS ارائه می گردد. به عبارتی، سیستم عامل CentOS، یک نسخه بازسازی شده از RHEL می باشد که تمامی علائم و نشانه های Red Hat از روی آن حذف شده است. ویژگی های کاربردی و مهمتر از همه، رایگان بودن CentOS، آن را به انتخابی فوق العاده جهت استفاده در محیط های توسعه و عملیاتی تبدیل کرده است. این موضوع سبب شد تا شرکت Red Hat خود را به عنوان پشتیبان و حامی مالی CentOS معرفی و در سال 2014 آن را رسماً خریداری نماید.

تصویر(1)

در سال 2019، شرکت Red Hat به مبلغ 34 میلیارد دلار توسط IBM خریداری شد. پس از پرداخت چنین مبلغ هنگفتی توسط IBM، کاربران انتظار تغییرات اساسی و گسترده در سیاست های کاری Red Hat، مخصوصا در زمینه انتشار سیستم عامل CentOS را داشتند. این اتفاق سرانجام در 8 دسامبر سال 2020 رخ داد و CentOS با انتشار بیانیه ای اعلام نمود که پشتیبانی از نسخه 8 این سیستم عامل، در 31 دسامبر 2021 به اتمام خواهد رسید. این خبر در حالی منتشر شد که طبق برنامه، این سیستم عامل باید تا سال 2029 پشتیبانی می گردید.

ویژگی های CentOS

از ویژگی های این سیستم عامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سریع، قابل اطمینان و سبک
• متن باز، رایگان و قابل استفاده در سطح سازمانی (enterprise)
• دارای امنیت و کارآیی بالا 
• برخورداری از پشتیبانی عالی توسط جامعه کاربران، امکان ثبت مستقیم باگ های نرم افزاری در bugs.centos.org
• ارائه ویژگی های موجود در سیستم عامل RHEL به صورت رایگان

نسخه های CentOS

نامگذاری نسخه های CentOS مطابق با نسخه های RHEL است و از شماره نسخه و timestamp (به زمان ثبت شده برای یک فایل، لاگ یا اعلان گفته می شود که نشان دهنده زمان ساخت، ویرایش، انتقال و.. آن است.) آن سیستم عامل استفاده می کند. به عنوان مثال، CentOS 8 به صورت “CentOS 8.0-1905” نامگذاری شده است، زیرا سیستم عامل RHEL 8.0 در ماه May (ماه پنجم میلادی) سال 2019 منتشر شد. آخرین نسخه اصلی CentOS، نسخه 8 می باشد که چند به‌روزرسانی جزئی نیز دریافت کرده است. Red Hat معمولا به صورت شش ماهه اقدام به انتشار به‌روزرسانی امنیتی و جزئی برای سیستم عامل RHEL می کند که این به‌روزرسانی ها، پس از 2 الی 6 هفته بازسازی شده و برای CentOS نیز منتشر می شوند.

جدول(1)

* در "به‌روزرسانی کامل" ویژگی های جدیدی برای نسخه مربوطه ارائه می شود، اما در "به‌روزرسانی نگهداری و تعمیرات" تنها مشکلات جزئی و موارد امنیتی رفع می گردد.

لازم به ذکر است که پشتیبانی از نسخه 8 در تاریخ 31 دسامبر 2021 برای همیشه به اتمام رسید و این سیستم عامل از این پس به‌روزرسانی جدیدی دریافت نخواهد کرد. اما طبق چرخه عمری که برای نسخه 7 تعیین شده بود، این نسخه تا پایان دوره 10 ساله خود که تاریخ 30 ژوئن سال 2024 است به‌روزرسانی دریافت خواهد کرد. پروژه CentOS از این پس با هدفی متفاوت و با عنوان CentOS Stream عرضه خواهد شد.

CentOS Stream چیست؟

تصویر(2)

CentOS Stream را نباید با CentOS Linux اشتباه گرفت. CentOS Stream همانند Fedora، یک پلتفرم توسعه پیشگام برای Red Hat Enterprise Linux محسوب می شود. به عبارتی، ویژگی های جدید RHEL، قبل از اثبات پایداری در این توزیع ارائه می شود. اما در CentOS Linux به این شکل نبود و در واقع دستاوردهای پلتفرم RHEL بعد از مدتی در CentOS Linux تحت پوشش قرار می گرفت که یکی از مهمترین دلایل محبوبیت CentOS بود. CentOS Stream پیش نمایشی از آنچه که قرار است در RHEL ارائه شود خواهد بود و یک نسخه rolling-release (این نسخه ها به صورت مداوم به روزرسانی شده و ممکن است قابلیت های جدید منجر به باگ های امنیتی خطرناک شود. به عبارتی دیگر، این نسخه ها از ثبات و پایداری لازم برای محیط های عملیاتی برخوردار نیستند) می باشد.

با این وجود، Chris Wright مدیر ارشد فناوری شرکت Red Hat اعلام کرده است که CentOS Stream برای محیط های عملیاتی نیز به اندازه کافی پایدار خواهد بود. وی همچنین اضافه کرد که CentOS Stream بین پروژه Fedora و سیستم عامل RHEL قرار می گیرد. جایگاه CentOS Linux و CentOS Stream را می توانید در تصویر زیر مشاهده و مقایسه نمایید.

تصویر(3)

به صورت خلاصه، هدف هر یک از توزیع ها به شرح ذیل می باشد:

Fedora: به روزرسانی پکیج ها و پیاده سازی قابلیت های جدید

CentOS Stream: بستری جهت ارزیابی قابلیت های جدید و پیش نمایشی از نسخه بعدی RHEL

RHEL: افزایش پایداری، امنیت و کارایی

نتیجه گیری

CentOS سیستم عاملی در کلاس سازمانی (enterprise) می باشد که از امنیت و پایداری بسیار بالایی برخوردار است. تمامی قابلیت های سیستم عامل تجاری RHEL، در CentOS به صورت رایگان ارائه می شود. طبق تصمیم گیری ها و سیاست های جدید، CentOS Stream جایگزین CentOS Linux خواهد شد. CentOS Stream، پلتفرمی جهت بررسی قابلیت های جدید RHEL محسوب شده و مناسب محیط های عملیاتی نمی باشد. به همین علت، کاربران CentOS Linux نیازمند مهاجرت به سیستم عامل دیگری هستند. در این زمینه چند توزیع لینوکسی با هدف پر کردن خلاء ناشی از نسخه ی پایدار CentOS Linux ارائه شده است که از مهمترین آنها می توان به AlmaLinux (توسط تیم CloudLinux) و Rocky Linux (توسط موسس CentOS) اشاره کرد. در مقاله های آتی به بررسی سیستم عامل های مذکور پرداخته خواهد شد.