شغلهای حوزه فناوری، متنوع و گسترده هستند و به مجموعه مهارت های مختلف نیاز دارند. برنامهنویسی و مدیریت سیستم دو شغل مهم بوده و تقریباً در هر شرکتی افراد متخصص در این زمینه ها حضور دارند. با مقایسه برنامه نویس و مدیر سیستم، می توانید شغل مناسب خود را انتخاب نمایید.
افزایش تقاضا در خصوص مهارتهای برنامهنویسی و مدیریت سیستم، برای فریلنسرها فرصت ایجاد کرده تا بتوانند تخصص خود را به شرکت هایی که در جستجوی افراد متخصص در این زمینه هستند ارائه نمایند. در این مقاله، به بررسی تفاوت بین برنامه نویسان و مدیران سیستم پرداخته می شود.
برنامهنویس کیست؟
برنامهنویسی فرایند نوشتن کد جهت ایجاد یک اپلیکیشن یا نرمافزار است که وظایف خاصی را انجام میدهد. جهت مقایسه برنامه نویس و مدیر سیستم و انتخاب گزینه مناسب، ابتدا باید خصوصیات این گونه افراد را به خوبی بشناسید.
تصویر(1)
یک اپلیکیشن یا نرمافزار معمولی با توجه به سطح پیچیدگی آن میتواند صدها یا حتی هزاران خط کد داشته باشد.
"برنامهنویس کامپیوتر" که گاهی با عنوان "توسعهدهنده نرمافزار" نیز شناخته می شود، معمولا به جای یکدیگر به کار می روند. با این حال، یک بحث همیشگی درباره تفاوت بین آنها و دامنه مسئولیتهایشان وجود دارد.
تعداد بیشماری از زبانهای برنامهنویسی وجود دارند که برخی از آنها عبارتند از:
Java, Python, Go, RUST, C, C++, C#, Javascript, and PHP
اگرچه HTML و CSS در دسته زبانهای برنامهنویسی قرار نمی گیرند اما زبانهای اساسی برای توسعه frontend هستند.
گسترش زبانهای برنامهنویسی منجر به ظهور تخصصهای متعدد در صنعت تکنولوژی شده است. برنامهنویسی به طور قابل توجهی رشد کرده و این رشد سریع در صنعت فناوری، منجر به ظهور تخصصهای متنوعی در زمینه برنامهنویسی شد. در ادامه به بررسی برخی از دسته های برنامه نویسان و ویژگی های آنها، جهت مقایسه برنامه نویس و مدیر سیستم پرداخته می شود.
توسعهدهندگان Front-End
توسعهدهندگان Front-End، افرادی هستند که در طراحی اجزای بصری یک وب سایت یا وب اپلیکیشن تخصص دارند. آنها مسئول ایجاد رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) روان و جذاب وب سایت ها هستند که در مقایسه برنامه نویس و مدیر سیستم باید این ویژگی را در نظر بگیرید.
همانطور که از نام آن نیز مشخص است، توسعهدهندگان Front-End مسئولیت طراحی ظاهر وب سایتها را برعهده دارند و اطمینان حاصل میکنند که تمام اجزا از نظر ظاهری جذاب و نسبت به تعاملات و ورودی های کاربر، واکنشپذیر (responsive) باشند. به عنوان یک توسعهدهنده Front-End، باید به اندازه کافی خلاق باشید تا بتوانید تصور کنید وب سایتها در نظر بازدیدکنندگان و مشتریان احتمالی چگونه به نظر خواهند رسید.
مهارتهای ضروری برای توسعهدهندگان Front-End شامل موارد زیر است:
- HTML و CSS
- Javascript و TypeScript
- فریم ورکهایی مانند Bootstrap، React، Angular و Vue.JS
- سازگاری با مرورگرهای مختلف
- طراحی واکنشپذیر
- سرویسهای Version Control مانند Git.
توسعهدهندگان Backend
تصویر(2)
مفهوم Backend به تمام عملیاتی که در پشت صفحات وب سایت یا اپلیکیشن رخ میدهد، اشاره دارد و یکی از خصوصیات مهم در مقایسه برنامه نویس و مدیر سیستم می باشد. یک مثال خوب در این خصوص زمانی است که شما روی یک دکمه کلیک میکنید و یک عمل خاص انجام میشود. به عنوان مثال، وقتی روی دکمه "ثبت نام" یا "ارسال" کلیک میکنید، اگرچه قسمتی از جنبه ظاهری وب سایت است اما در واقع فرایندی که جهت انجام وظیفه مربوطه اجرا می شود، در Backend رخ می دهد.
Backend اصولاً شامل فرآیندهای سمت سرور، رابطهای برنامهنویسی (API) و تعامل با پایگاه دادههای پیچیده و بزرگ میشود. حالت ایدهآل این است که توسعهدهندگان Backend درک خوبی از زبانهای Front-End مانند HTML، CSS و Javascript داشته باشند تا بتوانند امور مختلف را به طور کارآمد انجام دهند. با این حال، بیشتر از همه، آنها نیاز به پایه قوی در فناوریهای بکاند دارند. از جمله این فناوری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جاوا (Java)
- پایتون (Python)
- پرل (Perl)
- داتنت (.NET)
- Ruby on Rails
- نود.جیاس (Node.JS)
- سی (C)
- فناوریهای پایگاه داده مانند SQL، PostgreSQL و پایگاه دادههای NoSQL مانند MongoDB و Redis.
- توسعه رابطهای برنامهنویسی (API)
- ابزارهای تست و اشکالزدایی
- سرویس کنترل نسخه Git
توسعهدهندگان Fullstack
با ترکیب مهارتهای یک توسعهدهنده Front-End و Back-End، به یک توسعهدهنده Fullstack خواهید رسید. یک توسعهدهنده وب Fullstack، مسئولیت توسعه وب سایتها از ابتدا تا انتها را بر عهده دارد که شامل عناصر بصری مانند طراحی وب سایت، تایپوگرافی و واکنشپذیری و همچنین معماری بکاند میشود و یکی از مهمترین مهارت ها در مقایسه برنامه نویس و مدیر سیستم است. در نتیجه، توسعهدهندگان Fullstack از ارزشمندترین و پرتقاضاترین نوع توسعهدهندگان محسوب شده و حقوق بالایی نیز دریافت می کنند. معمولا یک توسعهدهنده Fullstack ترکیبی از مهارتهای یک توسعهدهنده Front-End و Back-End را دارد.
توسعهدهندگان موبایل
اپلیکیشن های موبایل (اندروید و iOS) بخشی حیاتی از زندگی روزمره ما هستند. هر روز از برنامه های تلفن همراه برای اموری همچون فعالیت در رسانه های اجتماعی، سفارش ناهار یا شام، بررسی اخبار یا وضعیت آب و هوا، بازی کردن و... استفاده می شود. توسعهدهندگان موبایل افراد متخصصی هستند که برنامههای موبایل را توسعه داده و تست میکنند. این مورد مستلزم مهارت در زبانهای برنامه نویسی زیر است که در مقایسه برنامه نویس و مدیر سیستم باید آنها در نظر بگیرید:
- جاوا (Java)
- کاتلین (Kotlin)
- سوئیفت (Swift) - برای برنامههای iOS
- Objective C
- React Native
- React.JS
توسعهدهندگان پایگاه داده (Database Developers)
پایگاه داده ها در همه جا وجود دارند و هر برنامه موبایلی، ابری یا برنامههای مرکزی سازمانی به یک یا چند دیتابیس برای ذخیره و تکثیر دادهها وابسته هستند. هر چه برنامه پیچیدهتر باشد، به همان نسبت نیازمند سیستمهای مدیریت پایگاه داده پایدار تر و قویتر خواهد بود.
توسعهدهنده پایگاه داده یک متخصص است که درک عمیقی از نحوه کار پایگاه داده ها دارد. او پایگاه داده ها را ایجاد و نگهداری میکند و از ذخیره سازی کارآمد دادهها مطمئن میشود. همچنین او مسئولیت طراحی و پیادهسازی پایگاه داده های جدید را نیز برعهده دارد و اطمینان حاصل میکند که دیتابیس های موجود با توجه به نیازمندی های برنامه بروز و تنظیم شوند.
توسعهدهنده پایگاه داده باید دارای مجموعه مهارتهای زیر باشد:
- پایگاه داده های رابطهای SQL مانند MySQL، PostgreSQL، Microsoft SQL Server و غیره
- پایگاه داده های NoSQL از جمله MongoDB، Redis، Apache Cassandra، CouchDB و غیره
- Oracle
- IMB DB2
- تجزیه و تحلیل داده
- سیستم عامل های لینوکس یا یونیکس
توسعه دهندگان بازی
صنعت جهانی بازی های ویدیویی یک صنعت بسیار بزرگ می باشد که مدتی است جهان را فرا گرفته است. درآمد حاصل از صنعت بازی های جهانی در سال 2022 تقریباً 347 میلیارد دلار تخمین زده شد. در واقع، صنعت بازی به اندازهای بزرگ می باشد که بر اساس آمار statista.com، تقریباً چهار برابر صنعت هالیوود است. نوآوری های مداوم در کنسول های بازی مانند ایکس باکس و پلی استیشن که در سراسر جهان محبوبیت و تقاضای فراوانی دارند، باعث رشد صنعت بازی شده است.
این موضوع منجر به افزایش تقاضا برای برنامه نویسان بازی گردیده است. برنامه نویسان مذکور به طور کامل روی نوشتن کد جهت توسعه بازی ها برای پلتفرم های مختلف از جمله ویندوز، مک، لینوکس، اندروید و آی او اس تمرکز دارند. تبدیل شدن به یک توسعه دهنده موفق در این زمینه، مستلزم دانش و درک عمیقی از موتورهای بازی می باشد. از جمله موتورهای بازی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- Unreal Engine
- Godot
- Cry Engine
- Unity
و بسیاری از موتورهای دیگر
همچنین مسلط بودن به زبان های برنامه نویسی زیر نیز همانند موارد قبل اهمیت زیادی دارد:
- زبان برنامه نویسی C و #C
- زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت
- زبان برنامه نویسی پایتون
- زبان HTML و CSS
برنامه نویسان سخت افزار سیستم
توسعه دهندگان سیستم یا سختافزار، برنامه نویسانی هستند که تمرکز خود را بر نوشتن کد با استفاده از زبانهای برنامه نویسی سطح پایین به خصوص برای فریمور (Firmware) قرار میدهند. فریمور یک برنامه یا میکروکد می باشد که در یک حافظه غیرقابلحذف مانند ROM (حافظه فقط خواندنی) جای گرفته است. این برنامه شامل دستوراتی در خصوص نحوه مدیریت دستگاه های سخت افزاری توسط کامپیوتر می باشد.
فریمور یک بخش حیاتی از سختافزار است و قابل تغییر نمی باشد. از نمونه های دیگر فریمور می توان به BIOS اشاره کرد که هنگام بوت شدن، تمامی مولفه ها را بررسی می کند تا از عملکرد صحیح آن ها اطمینان حاصل نماید. زبانهای متداولی که برنامه نویسان سیستم یا سختافزار استفاده میکنند عبارتند از:
- ++Embedded C and C
- Java
- Python
علاوه بر این، برنامه نویسان سیستم باید با جزئیات معماری سیستم و نحوه ارتباط اجزای مختلف با یکدیگر در سطح سختافزار آشنا باشند. در ادامه به بررسی مدیران سیستم (System Administrators) پرداخته می شود.
مدیران سیستم چه کسانی هستند؟
تصویر(3)
مدیران سیستم، افرادی متخصص در حوزه فناوری اطلاعات هستند که مسئول محیط کامپیوتری یک سازمان می باشند. مدیران سیستم وظایف متنوعی را انجام میدهند که شامل اطمینان از عملکرد بهینه و بالا بودن مدت زمان فعالیت (uptime) سرویسها و سیستمهای اصلی IT سازمان است.
همچنین مسئولیت نصب، پیکربندی و نگهداری سرورها و رفع خطاهای مربوطه بر عهده مدیران سیستم می باشد. در بازههای زمانی مشخص نیز مدیران سیستم ارزیابیهای لازم را انجام داده و فناوریهای جدید را با توجه به نیازهای روزافزون سازمان پیاده سازی می کنند.
به طور خلاصه، وظایف حیاتی یک مدیر سیستم عبارتند از:
- نصب و پیکربندی برنامههای نرمافزاری.
- تضمین امنیت سرورها و برنامهها با اجرای تدابیری مانند کنترل دسترسیها، فایروال و...
- نظارت بر سرورها، برنامهها و تضمین حداکثر uptime ممکن
- راهاندازی حساب کاربری
- خودکارسازی وظایف تکراری و خستهکننده
- انجام عملیات پشتیبانگیری از سرورها
- رفع مشکلات ارتباطی و قطعیها
با توجه به ماهیت مسئولیتهایی که به یک کارشناس سیستم واگذار میشود، داشتن مهارتهای زیر جهت انجام وظایف مربوطه می تواند بسیار مفید باشد.
- در مدیریت سیستمعاملهایی مانند ویندوز، لینوکس یا مک توانمند باشد. در این بین تسلط بر لینوکس از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا بیشتر خدمات و برنامههای IT در محیط لینوکس اجرا میشوند. با این حال، سیستم عامل ویندوز سرور نیز در بسیاری از شرکت ها استفاده میگردد و دانش عمیق در مدیریت ویندوز نیز یک مزیت بزرگ است.
- آشنایی با سختافزارهای مختلف از جمله سرورها، فایروال ها، چاپگرها، کامپیوترها و..
- دانش کافی در خصوص شبکههای کامپیوتری و نحوه پیکربندی و نگهداری شبکههای محلی (LAN) و شبکههای گسترده (WAN).
- مهارتهای مرتبط با رایانش ابری داشته باشد. آشنایی با پلتفرمهای ابری مانند AWS، Microsoft Azure، Office364 و Google Cloud و... یک امتیاز بزرگ است، به ویژه در سازمانهایی که برنامههای خود را در ابر میزبانی میکنند.
- داشتن دانش درباره پلتفرمهای مجازیسازی مانند Vmware Esxi و VSphere، VirtualBox، OpenStack و...
- درک عمیقی از پلتفرمهای کانتینریزاسیون مانند Docker و Podman به همراه ابزارهای ارکستراسیون کانتینر مانند Kubernetes و Docker Swarm داشته باشد.
گواهیهای حرفهای برای مدیران سیستم
در حالت ایدهآل، انتظار میرود که مدیران سیستم و به طور کلی اکثر افراد حرفهای، در زمینه فناوری اطلاعات دارای یک یا چند گواهینامه IT باشند. این گواهیها نه تنها نشان میدهند که شما برای انجام کار واجد شرایط هستید بلکه شانس شما برای یافتن یک شغل سودمند و پیشرفت در سلسله مراتب سازمان نیز افزایش پیدا می کند. همچنین جهت مقایسه برنامه نویس و مدیر سیستم نیز باید به آن بپردازید.
در زیر برخی از گواهینامههای معتبر و محبوب برای مدیران سیستم تازه کار با توجه به نوع فناوریهای مورد نیاز معرفی شده است:
- RHCSA – Red Hat Certified System Administrator
- RHCE – Red Hat Certified Engineer
- LPIC – Linux Professional Institute Certification
- MCSA – Microsoft Certified System Administrator
- MCSE – Microsoft Certified System Engineer
- CCNA – Cisco Certified Network Administrator
- CKA – Certified Kubernetes Administrator
نتیجه گیری
هر دو حرفه در صنعت فناوری اطلاعات مدرن، سودآور هستند و تقاضای بالایی نیز دارند. شما میتوانید با مقایسه برنامه نویس و مدیر سیستم و بر اساس نقاط قوت و تواناییهای خود، برای انتخاب شغلی که در آن راحت هستید، تصمیم گیری نمایید. توصیه میشود که توانایی ها و مهارت خودتان را سنجیده و روی حرفه ای که علاقه دارید تمرکز کنید.