در جهان دیجیتالی امروز، کسب و کارها با تهدیدات امنیتی زیادی روبرو می شوند و این خطرات همواره در حال تکامل و پیشرفت هستند، بنابراین سازمانها می دانند که تدابیر امنیتی قدرتمند بسیار حائز اهمیت می باشد. یکی از رویکردهای مورد توجه، Security Operations یا SecOps است. در این مقاله به بررسی اصول SecOps یا "عملیات امنیتی"، نحوه عملکرد، مزایا و ابزارهای لازم جهت افزایش امنیت سایبری پرداخته می شود.
SecOps چیست؟
SecOps یا Security Operations، یک رویکرد مشارکتی است که تیمهای امنیت IT و عملیات (Operations team) در کنار یکدیگر کار میکنند تا اطمینان حاصل نمایند داراییهای دیجیتال یک سازمان، تحت حفاظت، نظارت و مدیریت می باشد. هدف اصلی SecOps، کاهش خطرات سایبری و به حداقل رساندن تأثیر حوادث امنیتی است.
تصویر(1)
در SecOps اطمینان حاصل می شود که امنیت یک بخش جدا نشدنی از تمامی فعالیتهای سازمان باشد. این مورد شامل نظارت بر شبکهها، واکنش به حوادث، شناسایی تهدیدات و مدیریت آسیبپذیریها است. SecOps با ترویج فرهنگ همکاری و ارتباط بین تیمهای امنیت IT و عملیات، سعی دارد محیطی امن، کارآمد و انعطافپذیر ایجاد کند.
چرا SecOps یا "عملیات امنیتی" مهم است؟
در عصر دیجیتال، سازمانها به طور فزایندهای برای انجام وظایف روزمره خود به فناوری وابسته هستند. به همین دلیل، نیاز به تدابیر امنیتی قوی، بیشتر از همیشه اهمیت دارد. در ادامه تعدادی از دلایل کلیدی در خصوص اهمیت SecOps در کسب و کارهای مدرن، ارائه شده است:
- کاهش خطرات سایبری: SecOps به سازمانها کمک میکند تا با بهکارگیری رویکردی پیشگیرانه و مشارکتی، خطرات امنیتی را قبل از اینکه به حوادث بزرگی تبدیل شوند، شناسایی نموده و به حداقل برسانند.
- افزایش کارآیی عملیاتی: تیمهای امنیت IT و عملیات با همکاری یکدیگر میتوانند فرآیندها را بهینه سازی نموده، تخصصهای خود را به اشتراک بگذارند و تصمیمات بهتری اتخاذ نمایند که در نهایت این موارد موجب بهبود عملکرد کلی می شود.
- پیروی بهتر از قوانین: در SecOps اطمینان حاصل می شود که سازمانها به قوانین و استانداردهایی که توسط دولت و صنعت تعیین شدهاند، پایبند باشند. این مورد موجب جلوگیری از جریمههای سنگین و خدشه دار شدن اعتبار سازمان خواهد شد.
- پاسخ بهتر به حوادث: داشتن یک چارچوب SecOps جامع و مشخص میتواند به سازمانها در مدیریت بهتر حوادث امنیتی کمک کند. این اقدام باعث کاهش downtime و اختلال در کسب و کارها خواهد شد.
اجزای کلیدی فریم ورک SecOps
یک فریم ورک SecOps خوب شامل چندین بخش کلیدی است که محیطی امن و کارآمد را ایجاد میکند. این اجزا عبارتند از:
- مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی (SIEM): ابزارهای SIEM توسط اطلاعاتی که از منابع مختلف جمعآوری و بررسی میکنند، برای تیمهای امنیت IT در تشخیص سریع تهدیدات و حوادث احتمالی بسیار مفید هستند. این ابزارها ارتباط بین اطلاعات مذکور را بررسی نموده و دید بهتری به تیم امنیت IT می دهد.
- نظارت بر امنیت شبکه (NSM): راهکارهای NSM با مانیتور کردن ترافیک شبکه، علائم فعالیت های مخرب را بررسی نموده و به سازمانها در کشف و مقابله با تهدیدات کمک میکنند.
- امنیت نقاط پایانی (Endpoint Security): راهکارهای Endpoint security، با استفاده از تکنیکهای پیشرفته مانند یادگیری ماشین و تجزیه و تحلیل رفتاری، از دستگاههایی همچون کامپیوترها، تلفنهای همراه و سرورها در برابر تهدیدات سایبری محافظت میکنند.
- مدیریت آسیبپذیری: این فرآیند شامل شناسایی، اولویتبندی و رفع آسیبپذیریهای امنیتی است تا خطر سوء استفاده از آنها به حداقل برسد.
- پاسخ به حوادث (IR): پاسخ به حوادث، یک رویکرد سازمانیافته برای مدیریت و کاهش حوادث امنیتی است که شامل آمادهسازی، شناسایی، تجزیه و تحلیل، محدودسازی، پاکسازی و بازیابی می شود.
- اطلاعات تهدید (Threat Intelligence): اطلاعات تهدید شامل جمعآوری، تحلیل و به اشتراک گذاری اطلاعات در خصوص تهدیدهای جدید سایبری و افراد پشت آنها است. این اطلاعات به سازمانها کمک میکند تا درباره تدابیر امنیتی خود تصمیمات هوشمندانهای بگیرند.
- کنترل دسترسی: با استفاده از روشهای قوی کنترل دسترسی مانند احراز هویت چند عاملی و کنترل دسترسی براساس نقش (role-based access controls)، می توانید اطمینان حاصل کنید که فقط افراد مجاز، به اطلاعات و منابع مهم دسترسی دارند.
- آموزش آگاهی امنیتی: آموزش کارکنان در خصوص بهترین روشهای حفظ امنیت در فضای سایبری و آگاهی از تهدیدات جدید، میتواند فرهنگ آگاهی امنیتی را ترویج داده و احتمال خطاهای انسانی و تهدیدهای داخلی را کاهش دهد.
SecOps و Cyber Kill Chain
Cyber Kill Chain که توسط شرکت Lockheed Martin توسعه یافته است چارچوبی می باشد که مراحل مختلف یک حمله سایبری را توضیح می دهد. درک Cyber Kill Chain به سازمانها کمک میکند تا با شناسایی و متوقف کردن حملات در هر مرحله، پیاده سازی SecOps را به طور موثرتری انجام دهند. Cyber Kill Chain شامل مراحل زیر است:
- شناسایی (Reconnaissance): مهاجمان اقدام به جمع آوری اطلاعات در خصوص سازمان هدف می کنند که می تواند شامل اطلاعات کارمندان یا معماری شبکه باشد.
- سلاح سازی (Weaponization): مهاجم یک اسلحه یا به عبارت دیگر ابزاری خطرناک مانند فایل حاوی بدافزار ایجاد نموده و آن را با کدهای مخرب تبدیل به پکیج میکند.
- تحویل (Delivery): مهاجم سلاح را از طریق ایمیلهای فیشینگ یا وبسایتهای مخرب به سازمان هدف تحویل میدهد.
- بهره جویی (Exploitation): سلاح از آسیبپذیری های موجود در سیستمها یا شبکه هدف بهره برده و به مهاجم اجازه می دهد تا کنترل آن را به دست آورد.
- نصب (Installation): مهاجم نرمافزارهای مخرب را در سیستم مورد نفوذ نصب کرده و این امکان را فراهم میکند تا کنترل را حفظ نموده و حملات بیشتری انجام دهد.
- فرماندهی و کنترل (Command and Control): مهاجم سیستم هک شده را به زیرساخت کنترل خود متصل می کند.
- انجام عملیات هدف: مهاجم اهداف خود از جمله استخراج غیرمجاز داده، اختلال در سیستم و بهرهبرداری مالی را عملی می کند.
تیمهای امنیتی میتوانند از Cyber Kill Chain استفاده کنند تا اقدامات امنیتی را بهبود بخشند و در مراحل مختلف، حملات سایبری را متوقف کنند. به عنوان مثال، با مانیتورینگ دقیق شبکه و استفاده از اطلاعات تهدید (threat intelligence)، میتوانند نشانههای اولیه حمله را شناسایی نمایند. همچنین با مدیریت آسیبپذیریها و ایمنی نقاط پایانی، میتوانند با بدافزارها مقابله کنند.
تفاوت DevSecOps ،SecOps و DevOps
SecOps روی همکاری بین تیمهای امنیت IT و عملیات تمرکز دارد. درک تفاوت آن با سایر مفاهیم مرتبط مانند DevOps و DevSecOps مهم است.
- DevOps: مجموعهای از روش ها است که پل ارتباطی بین تیمهای توسعه و عملیات ایجاد می کند و هدف آن بهبود همکاری، افزایش کارایی و سرعت بخشیدن به تحویل نرمافزار است. DevOps عمدتاً بر تسهیل فرایند توسعه تمرکز میکند و به طور ذاتی به مسائل امنیتی پاسخ نمیدهد.
- DevSecOps: همانند یک نسخه توسعه یافته از DevOps است که شامل روشهای امنیتی در طول فرایند ساخت نرمافزار می باشد. تمرکز DevSecOps بر این است که تیمهای توسعه، عملیات و امنیت با هم همکاری کنند تا توسعه برنامهها از ابتدا با رعایت مسائل امنیتی انجام شود.
SecOps بر امنیت IT و عملیات متمرکز است، در حالی که DevOps و DevSecOps به طور خاص روی چرخه توسعه نرمافزار تمرکز دارند.
بهترین روشهای پیادهسازی SecOps چیست؟
تصویر(2)
پیادهسازی SecOps یک فرآیند مرحلهای است که باید از ابتدا انجام شود به خصوص اگر از رویکرد DevOps استفاده نمی کنید.
ابتدا با یک بررسی ریسک شروع کنید. چه ریسکهایی بر شرکت یا پروژه جدید شما تأثیر میگذارد؟ این مورد میتواند شامل تهدیدهایی مانند کارکنان شرور و ناراضی، آسیبپذیریهای زنجیره تأمین، جاسوسی صنعتی یا سرقت جنایی اطلاعات باشد. با این حال، سعی کنید به جای تهدیدهای کلی، خطرات خاصی را که با صنعت و شرکت شما مرتبط هستند شناسایی نمایید.
اگر قصد دارید یک پروژه IT جدید را آغاز کنید، عوامل خطر مربوطه را در نظر بگیرید. آیا زیرساخت ابری شما به درستی پیکربندی شده است؟ چه کسانی به چه منابعی دسترسی دارند؟ آیا از 2FA (احراز هویت دو عاملی) و single sign-on (روشی برای شناسایی کاربر جهت دسترسی به برنامههای کامپیوتری یا وبسایتهای امن) استفاده میکنید؟
پس از بررسی هر ریسک، ارزیابی نمایید که چه نوع خطری را نشان میدهد و آنها را براساس شدت و سپس احتمال وقوع، رتبهبندی کنید. به عنوان مثال، از دست دادن کامل عملیات کسبوکار به علت قطعی زیرساخت ابری می تواند شدیدترین ریسک باشد اما چقدر احتمال دارد؟ از طرف دیگر، احتمال خرابی یا سرقت لپتاپ بیشتر است اما چه نوع خطری را نشان میدهد؟ شما برای این سوالات به پاسخهایی نیاز دارید که قابل سنجش باشند.
مطمئن شوید که اصول پایه سایبری را به خوبی رعایت میکنید که از جمله آنها می توان به 2FA، رمزهای عبور قوی و شناسایی فیشینگ اشاره کرد. بسیار مهم است که هشدارها را بررسی و به آن رسیدگی کنید زیرا نادیده گرفتن آنها میتواند منجر به یک حمله سایبری جدی و نشت دادهها شود.
علاوه بر موارد اساسی، باید تمرکز خود را روی ایجاد تیمهایی قرار دهید که بر پایه همکاری و مشارکت باشند. از ابتدا در کارهایتان فرآیندهای امنیتی را در نظر بگیرید.
نتیجهگیری
SecOps یک رویکرد قوی برای بهبود وضعیت امنیتی یک سازمان است که با پلسازی بین تیمهای امنیت IT و عملیات، عملکرد امنیتی را تقویت میکند. با رعایت اصول و بهترین شیوههای SecOps، کسبوکارها میتوانند با کاهش خطرات سایبری، کارایی را بهبود بخشیده و با استانداردها و قوانین صنعتی سازگار گردند.
سازمانها باید پیشگامانه عمل نموده و روی ابزارها، فرآیندها و افراد مناسب سرمایهگذاری نمایند تا با چالشهای نو ظهور امنیت سایبری رقابت کنند. یک چارچوب جامع SecOps برای ایجاد یک محیط دیجیتالی امن و انعطافپذیر ضروری است. همکاری، ارتباط و بهبود مداوم از مهمترین بخش های یک استراتژی موفق SecOps محسوب می شود.