معرفی
Fedora یک سیستم عامل لینوکسی متن باز می باشد که توسط گروهی از برنامه نویسان، تحت پروژه فدورا (Fedora Project) توسعه یافته است. همانند سایر توزیع های لینوکسی، Fedora نیز کاملا رایگان می باشد. این پروژه توسط شرکت Red Hat و چندین شرکت دیگر حمایت مالی می شود و هدف از آن، ساخت سیستم عاملی است که جدیدترین تکنولوژی ها و نرم افزارها را در اختیار کاربران قرار داده و در عین حال از پایداری مناسبی برخوردار باشد. این موضوع خصوصا در زمینه توسعه نرم افزار بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
تصویر(1)
به طور معمول، هر 6 ماه یک نسخه جدید از این سیستم عامل منتشر می گردد. ویژگی ها و نرم افزارهای جدید فدورا، طی فرآیندی ارزیابی شده و پس از رسیدن به پایداری کامل، سرانجام در سیستم عامل RHEL منتشر می شوند. به عبارت دیگر، Fedora پلتفرمی جهت توسعه سیستم عامل RHEL به شمار می رود.
تاریخچه
پروژه Fedora پس از اتمام پشتیبانی شرکت Red Hat از توزیع Red Hat Linux (به صورت مخفف RHL) آغاز شد. اولین نسخه فدورا که Fedora Core 1 نام داشت در تاریخ 6 نوامبر سال 2003 منتشر شد. برخی از افراد بر این باور هستند که Fedora در ابتدا به صورت جداگانه وجود داشته و سپس شرکت Red Hat، از این پروژه پشتیبانی کرده است؛ برخی نیز معتقدند که Fedora از ابتدا ایده Red Hat بود. در هر صورت، اکنون شرکت Red Hat حامی اصلی پروژه Fedora می باشد.
هدف اصلی شرکت Red Hat، فراهم سازی بستری ایمن و پایدار برای مشتریان خود می باشد و تاکنون در این زمینه بسیار موفق عمل کرده است. درصد بالایی از مشتریان Red Hat را سازمان ها و شرکت های مختلف تشکیل می دهند و جالب است بدانید که محصولات این شرکت مورد اعتماد 90 درصد از 500 شرکت برتر ایالات متحده آمریکا می باشد.
این شرکت در تلاش است تا با ارائه نرم افزار های پایدار و ویژگی های کاربردی برای سیستم عامل RHEL نیاز های مشتریان خود را برطرف نماید. در سیستم عامل RHEL، هدف ارائه گزینه های شخصی سازی مختلف یا نرم افزار های جدید نیست، بلکه در درجه اول امنیت و پایداری آن حائز اهمیت است. در اینجا چند سوال مطرح می شود، تکلیف کسانی که به جدیدترین نسخه نرم افزارها و کتابخانه ها (libraries) نیاز دارند چیست؟ آیا باید منتظر بمانند تا پس از ارزیابی و اثبات پایداری، از آنها در نسخه تجاری RHEL استفاده نمایند؟ این موارد به خصوص برای توسعه دهندگان از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا آنها جهت توسعه نرم افزار های خود به جدیدترین نسخه کرنل و کتابخانه ها نیاز دارند. Red Hat این مشکل را با توزیع Fedora حل کرد.
شهرت Fedora در زمینه نوآوری و استفاده از تکنولوژی های جدید است و یک توزیع bleeding-edge (این نوع توزیع ها از آخرین نسخه نرم افزار ها استفاده می کنند و برای افراد حرفه ای مناسب هستند. از معایب این نسخه ها می توان به عدم پایداری کامل نرم افزار ها اشاره کرد) محسوب می شود.
لازم به ذکر است که خالق لینوکس، آقای Linus Torvalds در چند مصاحبه خود اعلام کرد که توزیع مورد علاقه او Fedora می باشد و از این سیستم عامل استفاده می کند.
ویژگی های Fedora
برخی از مهمترین ویژگی های این سیستم عامل عبارتند از:
- از معماری های سخت افزاری گوناگونی پشتیبانی می کند.
- از قابلیت اطمینان و پایداری مناسبی برخوردار است.
- یک سیستم عامل متن باز است.
- دارای فایروال قدرتمندی است.
- از ویژگی های امنیتی منحصر به فردی برخوردار است.
- استفاده از آن بسیار آسان است.
- جامعه کاربری بزرگ و فعالی دارد.
- رابط کاربری بسیار جذابی دارد.
- از انعطاف پذیری بالایی برخوردار است.
- بسیار سریع است و زمان boot (راه اندازی) کوتاهی دارد.
- از مجازی سازی پشتیبانی می کند.
- امکان دسترسی به مجموعه وسیعی از نرم افزارها وجود دارد.
- امکان دریافت سریع آپدیت های نرم افزاری وجود دارد.
- از میزکار های مختلف پشتیبانی می کند.
- دارای مخزن های نرم افزاری (repository) متعدد می باشد.
- از برنامه های شخص ثالث پشتیبانی می کند.
به صورت پیشفرض، سیستم عامل Fedora دارای نرم افزارهای از پیش نصب شده ای همانند: مرورگر اینترنت، برنامه های اداری مثل LibreOffice Suite، بازی و… می باشد.
نسخه های مختلف Fedora Linux
فدورا 5 نسخه (edition) متفاوتی دارد که در ادامه به بررسی اجمالی آنها پرداخته می شود.
1- Fedora Workstation
تصویر(2)
تمرکز این نسخه روی کامپیوتر های شخصی می باشد. این سیستم عامل برای برنامه نویسان نرم افزاری که قصد تجربه سیستم عامل لینوکس را دارند بسیار مناسب خواهد بود. این نسخه از میزکار Gnome استفاده می کند که دارای ویژگی های کاربردی و رابط کاربری زیبایی است.
2- Fedora Server
تصویر(3)
همانطور که از نام آن مشخص است، این نسخه مخصوص سرور می باشد. این توزیع، آخرین نسخه نرم افزار های سرور را در اختیار مدیران سیستم قرار می دهد. با توجه به عدم اثبات پایداری نسخه های جدید، احتمال آسیب پذیری وجود دارد. به همین دلیل، گزینه مناسبی برای سرور های سازمانی (enterprise) نمی باشد.
3- Fedora IoT
تصویر(4)
این نسخه مناسب دستگاه های اینترنت اشیا است و پایه محکمی برای اکوسیستم های IoT فراهم می کند.
4- Fedora CoreOS
تصویر(5)
این نسخه از فدورا یک سیستم عامل مینیمال (تنها دارای پکیج های اساسی می باشد) محسوب شده و دارای ویژگی به روزرسانی خودکار می باشد. تمرکز این نسخه روی رایانش ابری (Cloud computing) است.
5- Fedora Silverblue
تصویر(6)
این نسخه مشتقی از Fedora Workstation بوده که یک سیستم عامل دسکتاپ غیر قابل تغییر می باشد. این تغییرناپذیری به منظور افزایش پایداری سیستم عامل است. این نوع طراحی موجب شده تا این نسخه به پلتفرمی عالی برای توسعه نرم افزار های مبتنی بر کانتینر (Container) تبدیل گردد.
البته فدورا دارای نسخه هایی همچون Fedora Spins و Labs نیز می باشد که دارای مخاطبان زیادی است. Fedora Spins میزکار های مختلفی همانند KDE Plasma، Cinnamon، XFCE، MATE، LXQT و LXDE را برای فدورا فراهم می کند. نسخه Labs نیز دارای دسته ای از نرم افزار های مربوط به حوزه های مختلف همانند نجوم، گرافیک، رباتیک و … می باشد که می توان آن را به صورت یک سیستم عامل جداگانه و مستقل نصب یا از آن به عنوان افزونه ای برای سیستم عامل فدورا استفاده کرد.
چرخه عمر و نحوه عرضه Fedora
تقریبا هر 6 ماه نسخه جدیدی از سیستم عامل فدورا عرضه می شود و هر نسخه به مدت 13 ماه آپدیت دریافت می کند. این مدت زمان پشتیبانی، به کاربران امکان می دهد تا از ارتقا به یک نسخه بالاتر صرف نظر کرده و همچنان سیستم عاملی به روز داشته باشند. به عبارت دیگر، کاربران به جای اینکه مجبور باشند سالی 2 بار نسبت به ارتقا سیستم عامل اقدام کنند، می توانند به صورت سالانه این مورد را انجام دهند.
Fedora در مقابل CentOS Stream
همانطور که در مقاله CentOS تشریح شد، CentOS توزیعی بود که از دستاورد های RHEL استفاده می کرد اما با تغییرات بوجود آمده و معرفی CentOS Stream، هم اکنون این توزیع ما بین Fedora و RHEL قرار گرفته است. ویژگی های جدید ابتدا برای Fedora منتشر شده و پس از اثبات پایداری، در CentOS Stream ارائه می شود. توزیع CentOS Stream پیش نمایشی از RHEL است و در نهایت قابلیت های جدید در RHEL منتشر می گردد.
تصویر(7)
جمع بندی
سیستم عامل Fedora دارای آخرین نسخه نرم افزار ها و کتابخانه ها است و هر 6 ماه نسخه جدیدی از آن منتشر می گردد. فدورا همانند سیستم عامل RHEL پایدار نبوده و در نتیجه مناسب محیط های سازمانی (enterprise) نمی باشد اما این توزیع برای محیط های توسعه (development) یک گزینه فوق العاده محسوب می شود.