نقض داده (یا نشت اطلاعات) زمانی رخ می‌دهد که فردی بدون مجوز به اطلاعات حساس یا محرمانه دسترسی پیدا کند. این اتفاق می‌تواند از طریق روش‌های مختلفی مانند هک کردن، حملات بدافزاری یا خطای انسانی رخ دهد. نقض داده ها می‌تواند منجر به سرقت اطلاعات شخصی، داده های مالی یا مالکیت فکری (intellectual property) شود و پیامدهای جدی برای افراد و سازمان‌ها داشته باشد.
سالانه بیش از ۴,۰۰۰ مورد نقض داده رخ می‌دهد و هر ساله این آمار در حال افزایش می باشد. شایع‌ترین دلیل نشت اطلاعات، حملات بدافزاری و هک است. عاملان نشت اطلاعات می‌توانند افراد یا گروه‌های مختلفی باشند. از جمله این افراد می‌توان به هکرها، مجرمان سایبری و حتی نفوذی‌هایی درون یک سازمان اشاره کرد. انگیزه‌های حملات نیز می‌تواند از منافع مالی تا دلایل سیاسی یا ایدئولوژیک متغیر باشد.
تصویر(1)
برای جلوگیری از نقض داده ها، سازمان‌ها باید اقدامات امنیتی لازم را انجام دهند که عبارتند از:
- استفاده از محصولات امنیتی نقطه پایانی (endpoint)
- سیستم‌های تشخیص و پاسخگویی گسترده (XDR)
- فایروال‌ها
- رمزنگاری
- محافظت از رمز عبور
- بروزرسانی‌های امنیتی منظم
- آموزش کارمندان در خصوص اهمیت امنیت داده ها
- اعمال سیاست های سختگیرانه جهت دسترسی و مدیریت اطلاعات حساس
- نظارت و بررسی منظم شبکه‌ها و سیستم‌ها
نمونه‌هایی از نشت اطلاعات:
- نشت اطلاعات Equifax در سال ۲۰۱۷: مهاجمان به اطلاعات شخصی ۱۴۷ میلیون نفر دسترسی پیدا کردند.
- نشت اطلاعات Yahoo در سال ۲۰۱۶: تمام ۳ میلیارد حساب کاربری یاهو به خطر افتادند.
- نشت اطلاعات Marriott International در سال ۲۰۱۸: اطلاعات شخصی حدود ۵۰۰ میلیون نفر فاش شد.
- نشت اطلاعات Target در سال ۲۰۱۳: اطلاعات کارت‌های اعتباری ۴۰ میلیون مشتری به سرقت رفت.
- نشت اطلاعات Uber در سال ۲۰۱۷: اطلاعات شخصی ۵۷ میلیون مسافر و راننده در معرض خطر قرار گرفت.
یکی از معروف ترین حملات نقض داده در سال گذشته، حمله زنجیره تامین SolarWinds بود. این حمله که توسط گروهی از هکرها وابسته به دولت روسیه انجام شد، سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی مختلفی را هدف قرار داد. مهاجمین موفق شدند تا با نفوذ به فرآیند بروزرسانی نرم‌افزار SolarWinds، کدهای مخرب را وارد کرده و به شبکه سازمان‌های آسیب‌پذیر دسترسی پیدا کنند.
مهمترین مولفه در کاهش نقض داده ها، تدابیر امنیتی قوی است. این اقدامات شامل احراز هویت و کنترل دسترسی، بروزرسانی منظم نرم‌افزار، رمزگذاری داده ها و تهیه بکاپ به صورت دوره ای از اطلاعات مهم می باشد. علاوه بر این، داشتن برنامه مناسب جهت مقابله با حوادث می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا سریع و موثر به این نوع حملات پاسخ داده و تأثیرات آنها را کاهش دهند.
انواع نقض داده ها
چندین نوع Data Breach وجود دارد، از جمله:
- حمله سایبری: زمانی که مهاجم با استفاده از تکنیک‌های مختلف، دسترسی غیرمجاز یک سیستم یا شبکه را به دست می‌آورد.
- بدافزار: زمانی که یک بدافزار، دستگاه یا شبکه ای را آلوده نموده و منجر به سرقت داده ها یا فعالیت‌های مخرب دیگر می‌شود.
- تهدیدات داخلی: زمانی که فردی دسترسی مجاز به سیستم یا شبکه ای دارد و از امتیازات خود جهت سرقت یا به خطر انداختن داده ها استفاده می‌کند.
- سرقت فیزیکی: زمانی که یک دستگاه یا حافظه ذخیره‌سازی که حاوی اطلاعات مهمی است توسط شخصی به سرقت می رود.
- خطای انسانی: زمانی که فردی به دلیل اشتباه یا سهل‌انگاری، داده ها را به طور تصادفی در معرض دید قرار داده یا آنها را گم می‌کند.
- مهندسی اجتماعی: مهاجم با استفاده از تکنیک های روان‌شناختی، فردی را فریب می‌دهد تا اطلاعات حساس را فاش نموده یا دسترسی به سیستم یا شبکه ای را فراهم نماید.
تصویر(2)
چگونه سازمان‌ها می‌توانند از نشت داده ها جلوگیری کنند؟
سازمان‌ها می‌توانند با اجرای چندین اقدام امنیتی، از نشت اطلاعات جلوگیری کنند. این اقدامات شامل موارد زیر است:
- اعمال روش‌های احراز هویت قوی برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به سیستم‌ها و داده ها
- بررسی و ارزیابی منظم موارد امنیتی برای شناسایی و رفع آسیب‌پذیری‌ها
- اعمال رمزنگاری داده ها و سایر کنترل‌های امنیتی جهت حفاظت از داده های حساس در برابر دسترسی غیرمجاز
- آموزش کارکنان در خصوص امنیت داده ها و بهترین روال های امنیتی
- برخورداری از برنامه‌های مقابله با حوادث امنیتی جهت پاسخگویی سریع و موثر به حملات احتمالی
- مشارکت با کارشناسان و سازمان‌های امنیت سایبری جهت دسترسی به آخرین اطلاعات در خصوص تهدیدات جدید و راه‌حل‌های امنیتی
- نظارت و تحلیل منظم ترافیک شبکه برای شناسایی و پاسخگویی به تهدیدات احتمالی
با اجرای اقدامات فوق، سازمان‌ها می‌توانند به طور قابل توجهی خطر نقض داده ها را کاهش داده و از سیستم‌ها و داده های خود در برابر تهدیدات احتمالی محافظت نمایند.
نحوه برخورد سازمان‌ها با نقض داده ها
در صورت نقض داده ها، سازمان‌ها موظف به رعایت الزامات قانونی ویژه‌ای بر اساس موقعیت خود هستند. این الزامات ممکن است شامل اطلاع‌رسانی به افراد آسیب‌دیده، گزارش به مقامات مربوطه و پیاده سازی برنامه های امنیتی برای جلوگیری از تکرار آن باشد. همچنین ممکن است از سازمان مربوطه درخواست شود اطلاعاتی در مورد نقض و تأثیر آن بر نهادهای نظارتی ارائه دهد. در صورت عدم رعایت این الزامات، سازمان مذکور ممکن است با جریمه مواجه شود.
هنگامی که نشت اطلاعات رخ می‌دهد، سازمان‌ها معمولاً برنامه خاصی برای رسیدگی به وضعیت دارند. این برنامه می تواند شامل مراحل زیر باشد:
- شناسایی منبع نقض و انجام اقدامات فوری برای مهار آن
- انجام تحقیقات جامع برای تعیین وسعت نقض و انواع داده هایی که به خطر افتاده‌اند.
- اطلاع‌رسانی به افراد آسیب‌دیده و مقامات نظارتی (طبق الزامات قانونی)
- اعمال اقدامات امنیتی تکمیلی جهت جلوگیری از تکرار آن
- پشتیبانی از کاربران آسیب‌دیده با ارائه خدمات مختلف جهت جلوگیری از سرقت هویت
- همکاری با مجریان قانون برای تحقیق و بررسی در خصوص نشت اطلاعات و محاکمه عاملان
مهمترین جنبه مواجهه با نقض داده، خدشه دار شدن اعتبار سازمان و از بین رفتن اعتماد مشتریان می باشد. نشت اطلاعات ممکن است منجر به زیان‌های مالی، جریمه‌های نظارتی و عواقب قانونی گردد. پیامدهای نقض داده می‌تواند پیچیده و مدیریت آن دشوار باشد. همچنین بازیابی از آسیب وارده معمولا زمان و منابع قابل توجهی را به خود اختصاص می دهد.
نتیجه‌گیری
نقض داده به هر نوع دسترسی، افشاگری یا به خطر افتادن داده های حساس و محرمانه اطلاق می‌شود. این داده ها می‌تواند شامل اطلاعات مالی، اطلاعات شناسایی افراد، اسرار تجاری و سایر داده های حساس باشد.
نقض داده از طریق حملات سایبری، تهدیدات داخلی، سرقت فیزیکی، گم شدن دستگاه‌ها یا انتشار سهوی رخ می‌دهد. تأثیر آن نیز با توجه به نوع و حساسیت داده ها و همچنین میزان افشای اطلاعات متفاوت است. نقض داده می‌تواند عواقب مالی، حقوقی و جانبی قابل توجهی برای سازمان‌ها داشته باشد. بنابراین استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی، محافظت از نقاط پایانی و XDR بسیار مهم است و می‌تواند سیستم‌ها و شبکه‌ها را از حملات بدافزاری محافظت نماید.