اصطلاحات رایانش ابری IaaS و PaaS در بسیاری از مواقع به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. در این مقاله کاربرد و کارایی هر کدام توضیح داده شده است. 3 نوع سرویس در بحث رایانش ابری وجود دارد که عبارتند از:
- infrastructure-as-a-service: زیرساخت به‌عنوان سرویس (IaaS)
- platform-as-a-service: پلتفرم به‌عنوان سرویس (PaaS)
- software-as-a-service: نرم‌افزار به عنوان یک سرویس (SaaS)
هر کدام از این سرویس ها درجه‌ای از مدیریت را در اختیار شما قرار می‌دهند.
تصویر(1)
As-a-service به طور کلی به معنای یک سرویس رایانش ابری می باشد که توسط شخص دیگری ارائه شده تا کاربر بتواند روی موارد مهم تر، مانند کد و روابط خود با مشتریان تمرکز نماید. زیرساخت فناوری اطلاعات داخلی بیشترین سطح دسترسی را به شما به عنوان یک کاربر و مدیر ارائه می دهد. زمانی که سخت‌افزار و نرم‌افزار همگی در اختیار شما قرار دارند، مدیریت، بروزرسانی و جایگزینی هر جزء در صورت نیاز به عهده شما و تیمتان می باشد. در رایانش ابری می توانید یک یا تمام بخش های زیرساخت خود را به شخص دیگری واگذار نمایید و خود بر موارد دیگر تمرکز داشته باشید.
تصویر(2)
IaaS
زیرساخت به عنوان یک سرویس (IaaS) که گاها به آن خدمات ابری زیرساخت نیز گفته می شود، سرویسی است که در آن شخص دیگری خدمات زیرساختی همچون ذخیره سازی و مجازی سازی را با توجه به نیاز شما از طریق ابر و اینترنت در اختیارتان قرار می دهد. پلتفرم های IaaS دارای مزایایی بوده که آنها را از سایر سرویس های ابری و زیرساخت های سنتی متمایز می نماید. قابلیت انعطاف پذیری و مقرون به صرفه بودن از جمله این مزایا می باشد.
تصویر(3)
به عنوان کاربر، شما مسئول سیستم عامل و تمامی داده ها، برنامه ها، میان افزار و زمان اجرا هستید. اما یک ارائه دهنده امکان دسترسی به مدیریت شبکه، سرورها، مجازی سازی و فضای ذخیره سازی مورد نیاز را در اختیارتان قرار میدهد. از سوی دیگر نیازی به نگهداری یا بروزرسانی دیتاسنتر خود ندارید زیرا ارائه دهنده این کار را انجام می دهد. اما می توانید از طریق یک برنامه رابط (API) به زیرساخت دسترسی پیدا کرده و آن را کنترل نمایید. یکی از کاربردهای IaaS، ایجاد، حذف، توسعه و آزمایش محیط‌ها است. می توانید از یک زیرساخت جهت ایجاد محیط توسعه خود استفاده کرده و تا زمانی که نیاز شما را بر طرف می نماید، آن را ارتقا یا کاهش دهید. در انتها نیز فقط برای آنچه استفاده کرده اید هزینه پرداخت نمایید در نتیجه نیازی به نگهداری و تعمیرات پرهزینه نخواهد بود.
از مشکلات اساسی IaaS می توان به مسائل امنیتی ارائه‌دهنده، سیستم‌هایی که دارای چند کاربر همزمان بوده و در آن منابع به اشتراک گذاشته می شوند و عدم قابلیت اطمینان خدمات اشاره نمود. با انتخاب یک ارائه دهنده قابل اعتماد و با سابقه می توان از این مشکلات جلوگیری کرد.
PaaS
Platform-as-a-service یا (PaaS) مدلی از رایانش ابری بوده که در آن یک ارائه دهنده، ابزار های سخت افزاری و نرم افزاری را در زیرساخت خود میزبانی کرده و آنها را از طریق اینترنت در اختیار کاربران قرار می دهد. این ابزارها غالبا جهت توسعه اپلیکیشن ها مورد استفاده قرار میگیرند. در نتیجه، توسعه دهندگانی که پلتفرم PaaS را در اختیار دارند، نیازی به نصب سخت افزار و نرم افزار داخلی برای توسعه یا اجرای یک برنامه جدید ندارند. در حالیکه IaaS صرفا سخت افزار مجازی را ارائه می دهد، پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS) نرم افزار و چارچوب هایی را برای ساخت برنامه ها در فضای ابری در اختیار کاربر قرار می دهد.
تصویر(4)
می توان گفت PaaS سرویسی میانه در بین سخت‌افزار مجازی (IaaS) و نرم‌افزار مجازی (SaaS) می باشد و ابزارهایی را برای ساخت نرم‌افزار مجازی روی سخت‌افزار مجازی ارائه می‌کند. PaaS برای توسعه دهندگان و برنامه نویسان کارآمد بوده و به کاربر این امکان را می دهد تا برنامه هایی را که با این پلتفرم مرتبط هستند بدون نیاز به ساخت و نگهداری زیرساخت یا پلتفرمی خاص، توسعه، اجرا و مدیریت نماید. لذا با این سرویس می توانید قطعه کد خود را نوشته، اجرا کرده و برنامه ها را مدیریت نمایید. این روال بدون بروزرسانی نرم افزار یا نگهداری سخت افزار انجام می شود زیرا محیط ساخت و استقرار برای کاربر فراهم شده است.
SaaS
Software-as-a-service یا (SaaS)، که به‌عنوان سرویس کاربردی ابری نیز شناخته می‌شود، جامع‌ترین شکل خدمات رایانش ابری می باشد که به کمک آن کاربران نیازی به نگرانی در خصوص پروسه های نصب پیچیده نرم افزار و سازگاری دستگاه ها با آنان ندارند. لذا تا زمانی که به اینترنت دسترسی داشته باشید، می توانند از نرم افزار استفاده نمایید.
تصویر(5)
سرویس های رایانش ابری IaaS و PaaS هر دو به گونه ای با سرورها سروکار دارند. اما SaaS نرم‌افزارها و برنامه‌های کاربردی را مدیریت می کند. سرور از قبل برای اجرای آن تنظیم شده است و نرم افزار نهایتا روی یک سرور ابری میزبانی می شود. بروزرسانی، رفع ایرادات و نگهداری نرم‌افزار توسط ارائه‌دهنده انجام می‌شود و کاربر از طریق داشبورد یا API به برنامه متصل می‌شود. امکان نصب نرم افزار برای هر دستگاه به صورت جداگانه وجود ندارد و دسترسی گروهی به برنامه راحت تر و قابل اطمینان تر شده است.
برای مثال، اگر یک حساب ایمیل با یک سرویس مبتنی بر وب مانند Outlook یا Gmail داشته باشید، پس قبلا با شکلی از SaaS آشنا شده اید، زیرا می توانید وارد حساب خود شوید و ایمیل های خود را از هر رایانه و هر کجا دریافت نمایید. SaaS گزینه ای مناسب برای مشاغل کوچک بوده که به پهنای باند زیادی جهت نصب و بروز رسانی نرم افزار نیاز ندارند. همچنین برای برنامه هایی که نیاز به سفارشی سازی زیادی ندارند یا فقط به صورت دوره ای استفاده می شوند، مناسب می باشد.
مقایسه رایانش ابری IaaS و PaaS : بهترین کاربردها برای هر کدام
لزوما یکی از این سرویس ها نمی تواند جایگزین دیگری شود و هر سرویس نقش منحصر به فرد خود را در رایانش ابری ایفا می کند. در نتیجه، برای انتخاب گزینه مناسب می بایست بررسی کنید دقیقاً چه انتظاراتی از یک سرویس ابری دارید.
تصویر(6)
زمان استفاده از IaaS
اگر به زیرساختی نیاز دارید که شخصا بتوانید آن را پیکربندی کنید، پلتفرم IaaS به شما این امکان را می دهد تا با اجاره فضا از شخص دیگر، از پرداخت هزینه های اضافی و نگهداری سرورها و غیره جلوگیری کنید.
زمان استفاده از PaaS
اگر تمایل دارید برنامه های خود را در فضای ابری توسعه و استقرار دهید، PaaS بستری مناسب جهت راه اندازی محیط های توسعه و استقرار برنامه ها از طریق فضای ابری را در اختیارتان قرار می دهد. از طرف دیگر از IaaS هم میتوانید برای این منظور استفاده کنید اما، PaaS از نظر زبان، چارچوب ها و کتابخانه از پیش پیکربندی شده است.
خلاصه
رایانش ابری IaaS و PaaS هر دو سرویس های مناسبی جهت انتقال سخت افزار فیزیکی، روند کار و ابزارهای شما به محیط های ابری هستند. هیچ یک مزیتی بر دیگری ندارد، اما، هر کدام مزایای منحصر بفرد خود را در رایانش ابری ارائه می‌کنند که دیگری آن مزیت را ندارد.