معرفی
از Ubuntu می توان به عنوان محبوب ترین و یکی از قدرتمندترین توزیعهای لینوکس نام برد. این سیستم عامل مبتنی بر Debian بوده و از پایداری، امنیت و محیطی بسیار کاربرپسند برخوردار است. به صورت پیش فرض، اوبونتو دارای مجموعه وسیعی از نرم افزار ها از جمله LibreOffice ،Firefox و Thunderbird بوده و پکیج های نرم افزاری بسیار زیادی نیز از طریق repository (مخزن نرم افزاری) آن قابل دریافت می باشد. این سیستم عامل روی کامپیوتر های شخصی، سرور ها، پلتفرم های ابری و دستگاه های IoT (اشیا هوشمند) قابل اجرا است.
تصویر(1)
اوبونتو به صورت رسمی در سه نسخه عرضه می شود:
1- نسخه Desktop: برای کامپیوترهای شخصی
2- نسخه Server: برای سرورها و محیط های سازمانی
3- نسخه Core: برای دستگاه های IoT و ربات ها
با توجه به پشتیبانی اوبونتو از OpenStack (یک پلتفرم نرم افزاری متن باز برای رایانش ابری است)، این سیستم عامل در زمینه رایانش ابری نیز مورد استقبال کاربران قرار گرفته است.
تاریخچه
لینوکس در سال 2004 شناخته شد اما توزیع های مبتنی بر آن معمولا انحصاری یا فاقد پشتیبانی مناسب توسط جامعه کاربری بودند. به همین دلیل، استفاده از نرم افزار های آزاد (به نرم افزاری گفته می شود که به همراه کد منبع ارائه شده و به کاربران آزادی در استفاده، مطالعه، ویرایش و انتشار مجدد نرم افزار را می دهد) در آن زمان بین بسیاری از کاربران کامپیوتر متداول نشده بود. در این شرایط Mark Shuttleworth تیم کوچکی از توسعه دهندگان Debian را گرد هم آورد و با کمک یکدیگر شرکت Canonical را تاسیس کردند. یکی از اهداف مهم این تیم، توسعه سیستم عاملی بود که استفاده از آن برای تمامی کاربران با هر سطح دانشی، آسان باشد. به همین جهت، اقدام به ساخت توزیعی مبتنی بر Debian با محیطی بسیار کاربرپسند نمودند. در ابتدا نامی برای این پروژه در نظر گرفته نشده بود و اطلاع رسانی ها از طریق دامنه no-name-yet.com در اختیار عموم قرار می گرفت. در نهایت این سیستم عامل، Ubuntu نام گرفت.
تصویر(2)
واژه اوبونتو (Ubuntu) از زبان بانتو که در جنوب آفریقا رایج است برگرفته شده و به معنی «انسانیت نسبت به دیگران» می باشد. این واژه معمولا بدین شکل توصیف می شود: «آنچه که من هستم به دلیل وجود همه ما است». این مفهوم، پدید آورنده فلسفه این توزیع است و هدف شرکت Canonical، انتقال این مفهوم به دنیای نرم افزار های کامپیوتری می باشد.
گفتنی است که این توزیع وابسته به شرکت Canonical نیست و تیم توسعه اوبونتو از داوطلبانی در سراسر جهان تشکیل شده که مسئولیت بخش های مهمی از این پروژه را بر عهده دارند. شرکت Canonical حامی و پشتیبان تجاری اوبونتو می باشد. شاید این سوال مطرح شود که با توجه به رایگان بودن سیستم عامل اوبونتو، شرکت Canonical از چه طریقی کسب درآمد می کند؟ در پاسخ به این سوال باید عرض کرد که این شرکت همانند Red Hat، بخش بزرگی از درآمد های خود را از طریق ارائه خدمات پشتیبانی تخصصی به دست می آورد.
روند عرضه سیستم عامل ubuntu
اوبونتو، اولین سیستم عاملی بود که به صورت منظم از سال 2004 اقدام به انتشار نسخه های جدید نمود. این سیستم عامل در بازه های زمانی 6 ماهه و در ماه های آوریل و اکتبر هر سال منتشر می گردد.
اوبونتو دارای دو نسخه LTS و Interim می باشد. نسخه های LTS (مخفف Long Term Support) دارای پشتیبانی طولانی مدت هستند و هر 2 سال یک بار در ماه آوریل منتشر می شوند. طی بررسی های به عمل آمده 95 درصد از کل نسخه های نصب شده اوبونتو، LTS هستند. همچنین شرکت Canonical، در فاصله زمانی بین دو نسخه LTS، هر 6 ماه نسخه Interim (موقت) از Ubuntu را عرضه می کند. در این نسخه، قابلیت های جدید معرفی شده و امکان استفاده از نسخه جدیدتر کرنل و کتابخانه ها وجود دارد. به همین جهت، بسیاری از توسعه دهندگان از این نسخه استفاده می کنند. نسخه های Interim به مدت 9 ماه پشتیبانی می گردند.
هر نسخه اوبونتو دارای اسم رمز (اسمی که جهت توسعه نسخه جدید روی پروژه قرار می دهند، مثل Jammy Jellyfish که اسم رمز اوبونتو 22.04 LTS می باشد) متفاوتی بوده و شماره گذاری نسخه ها بر اساس سال و ماه انتشار نسخه مربوطه تعیین می شود. به عنوان مثال، Ubuntu 21.10 در ماه اکتبر (ماه دهم میلادی) سال 2021 منتشر شده است.
در نمودار زیر چرخه عمر، نوع و مدت زمان پشتیبانی جدیدترین نسخه های اوبونتو، قابل مشاهده است:
تصویر(3)
ویژگی های اوبونتو
1- رایگان
2- متن باز
3- دارای محیطی کاربرپسند
4- دارای امنیت بالا که شما را از برنامه های آنتی ویروس بی نیاز می کند.
5- دارای امکانات شخصی سازی زیاد
6- دارای طعم های مختلف (در ادامه به بررسی طعم ها پرداخته می شود)
7- دارای جامعه کاربری فعال
8- دارای هزاران نرم افزار رایگان
9- شناسایی سخت افزار ها و سازگاری با انواع مختلف آن
10- عدم نیاز به سخت افزار قدرتمند
طعم های اوبونتو
تصویر(4)
به هر یک از زیرتوزیعهای رسمی که توسط تیم اوبونتو توسعه یافته، اصطلاحا طعم (flavor) گفته می شود. این طعم ها معمولا برای کاربردهای خاصی طراحی شده اند و تفاوت اصلی آنها در مجموعه پکیج های نصب شده و میزکار (desktop) می باشد. لازم به ذکر است که تمامی این طعم ها از مخزن نرم افزاری (repository) یکسانی برای دانلود به روزرسانی ها استفاده می کنند، بنابراین پکیج های موجود در repository اوبونتو، برای همه طعم ها در دسترس است و تفاوتی ندارد از چه طعمی استفاده می کنید.
در حال حاضر، 7 طعم مختلف از اوبونتو وجود دارد که توضیحات آن را در جدول زیر می توانید مشاهده نمایید.
جدول(1)
طعم ها (flavors) را نباید با مشتقات (Derivatives) اوبونتو اشتباه گرفت. به هر توزیعی که بر پایه توزیع دیگری ساخته شده باشد مشتق آن گفته می شود. به عنوان مثال، یکی از مشتقات معروف اوبونتو، سیستم عامل Linux Mint است. اما طعم ها، زیرتوزیع های رسمی اوبونتو هستند و طی فرایند خاصی به طعم تبدیل می شوند. از دیگر تفاوت های میان آنها می توان به این موارد اشاره کرد که طعم ها از core packages (پکیج هایی هستند که تعویض آنها آسان نیست. انتخاب و پیکربندی این پکیج ها یکی از مواردی است که موجب تفاوت توزیع ها می شود. سیستم مدیریت پکیج یا سیستم init نمونه ای از این پکیج ها هستند) و مخزن نرم افزاری یکسان با توزیع اصلی، استفاده می کنند، در مقابل، مشتق ها معمولا دارای مخزن نرم افزاری مخصوص خودشان هستند و ممکن است core packages متفاوتی نیز داشته باشند. همچنین تمامی پکیج هایی که توسط توزیع اصلی پشتیبانی می شوند، روی طعم ها نیز قابل نصب و استفاده هستند، اما ممکن است برخی از این پکیج ها روی مشتق ها نصب نشوند.
جمع بندی
Ubuntu یکی از قدرتمند ترین توزیع های لینوکس است که از ویژگی های برجسته آن می توان به پایداری، رابط کاربری جذاب و امنیت بالا اشاره کرد. این توزیع به صورت کاملا رایگان بوده و نسخه LTS آن با پشتیبانی طولانی مدت ارائه می گردد. همچنین اوبونتو دارای طعم های مختلفی است که انتخاب های بیشتری به کاربران در زمینه های گوناگون می دهد. با توجه به تغییرات به وجود آمده در توزیع CentOS، یکی از انتخاب های کاربران مهاجرت به سیستم عامل اوبونتو می باشد. با وجود اینکه پایه این دو سیستم عامل متفاوت است، اما اوبونتو برخلاف توزیع های AlmaLinux و RockyLinux از نظر پایداری و امنیت اثبات شده و سالهای زیادی به عنوان سیستم عامل سرور، در حال استفاده می باشد. به همین علت، برای افرادی که در انتخاب سیستم عامل جایگزین قصد انجام هیچ گونه ریسکی را ندارند، اوبونتو می تواند یکی از بهترین انتخاب ها باشد.