نگهداری و کنترل دیتاسنتر شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و ملزومات است که به منظور حفظ عملکرد و اطمینان از کارایی آن صورت می‌گیرد. برای انجام این فعالیت‌ها نیاز به افراد متخصص و مجرب در زمینه نگهداری و کنترل دیتاسنتر، استفاده از ابزارهای نظارت و پایش مختلف، به کارگیری تجهیزات و فناوری‌های مناسب و برنامه ریزی منظم است.
تصویر(1)
برخی از اصلی‌ترین ملزومات نگهداری و کنترل دیتاسنتر عبارتند از:
سیستم تهویه: دیتاسنتر باید دارای سیستم تهویه مناسب باشد که در آن دمای محیط کنترل شده و رطوبت هوا در محدوده مناسبی نگه داشته شود.
سیستم برق: سیستم برق پشتیبان در دیتاسنتر بسیار مهم است. زیرا در صورت قطعی برق، به صورت خودکار سیستم پشتیبان وارد مدار شده و برق دیتاسنتر را تامین می کند.
سیستم خنک کننده: استفاده از سیستم خنک کننده در دیتاسنتر باعث تعادل و حفظ دمای مناسب برای عملکرد بهتر سخت افزار‌ها و سرورها می‌شود.
سیستم امنیتی: با راه اندازی یک سیستم امنیتی یکپارچه می توانید کنترل کاملی بر امنیت دیتاسنتر داشته باشید. از جمله می‌توان به دوربین‌های مداربسته، سیستم‌های اعلان و اطفاء حریق و دسترسی کنترل شده به سالن دیتاسنتر اشاره کرد.
تصویر(2)
سیستم ذخیره سازی: از سیستم ذخیره سازی در دیتاسنتر می‌توان به سرورهای ذخیره سازی (Storage Servers) و سیستم‌های RAID (Redundant Array of Independent Disks) اشاره کرد.
سیستم پشتیبانی: استفاده از سیستم پشتیبانی ضروری است. می بایست به صورت مداوم از اطلاعات و سرورهای موجود در دیتاسنتر پشتیبان گیری انجام شود.
سیستم مانیتورینگ: دیتاسنتر باید دارای سیستم مانیتورینگ پیشرفته جهت نظارت بر اجزای مختلف دیتاسنتر، ابزارهای نظارت و پایش، نرم‌افزارهای تحلیلی و گزارش‌دهی باشد تا از هر گونه خرابی و اشکال در دیتاسنتر جلوگیری شود.
مدیریت شبکه: شامل مدیریت خدمات مرتبط با شبکه، اینترنت و پشتیبانی فنی از ارتباطات رادیویی می شود. پایداری شبکه یکی از اصلی‌ترین بخش‌های نگهداری دیتاسنتر می باشد.
برنامه ریزی اضطراری: برنامه ریزی اضطراری شامل برنامه ریزی برای مدیریت بحران، ایجاد پشتیبان‌های منظم و اجرای تمرینات مرتبط با بحران است که به منظور اطمینان از بهره‌وری و کارایی دیتاسنتر در صورت بروز هرگونه حادثه انجام می‌گیرد.
مدیریت امنیت: به منظور حفظ امنیت دیتاسنتر، نیاز به مدیریت امنیت در سطح فیزیکی و منطقی می باشد. مدیریت امنیت شامل استفاده از سیستم‌های رمزنگاری، تعیین سطوح دسترسی و مجوزهای دسترسی مشخص برای کاربران، استفاده از سیستم‌های فایروال و تعیین و اجرای سیاست‌های امنیتی است.
تصویر(3)
مدیریت نرم‌افزارها: شامل مدیریت سیستم‌عامل‌ها، اپلیکیشن‌ها، سیستم‌های پایگاه داده و سایر ابزارهای نرم‌افزاری است. همچنین مدیریت نرم‌افزارها شامل بروزرسانی‌های منظم، نصب و راه‌اندازی نرم‌افزارها، عیب‌یابی و پشتیبانی نرم‌افزاری نیز می‌شود.
مدیریت مخاطبان و ارتباطات: شامل مدیریت ارتباط با مشتریان، تامین‌کنندگان، شرکای کسب‌وکار و سایر مخاطبان دیتاسنتر است. همچنین شامل ثبت اطلاعات و ارتباط موثر با مخاطبان می باشد.
مدیریت مالی: شامل مدیریت بودجه، هزینه‌ها، مالیات و ارزشیابی دیتاسنتر است. همواره نیاز است وضعیت مالی دیتاسنتر به صورت کامل بررسی شود.
چالش های موجود در دیتاسنترها
با وجود اینکه دیتاسنترها یکی از مهمترین بخش‌های فناوری اطلاعات می‌باشند اما همچنان با چالش‌هایی مواجه هستند و کنترل دیتاسنتر را حیاتی می کنند و باید برای پاسخگویی به آنها اقداماتی انجام شود. برخی از این چالش‌ها عبارتند از:
مشکلات فنی و خرابی‌ها: دیتاسنترها می‌توانند با خرابی‌های سخت افزاری، نرم‌افزاری، شبکه و محیطی روبرو شوند که ممکن است منجر به از دست رفتن داده‌ها، زمان و پول گردد.
تصویر(4)
مشکلات امنیتی: دیتاسنترها به منظور نگهداری و کنترل داده‌های حساس با برخی از چالش‌های امنیتی مواجه هستند، مانند حملات سایبری، نفوذهای ناشناخته، خرابکاری های ناخواسته کاربران و کلاهبرداری‌های مختلف.
مشکلات زیرساختی: دیتاسنترها به زیرساخت‌های مناسبی برای عملکرد بهینه خود نیاز دارند، مانند برق پایدار، سیستم خنک کننده، شبکه و اتصالات قوی.
مشکلات مدیریتی: دیتاسنترها به مدیریت ارتباطات، مدیریت دسترسی، مدیریت تجهیزات و پشتیبانی و نگهداری مناسب نیاز دارند. در غیر این صورت، مشکلات مدیریتی و عملکردی ایجاد خواهد شد.
مشکلات ارتباطی: دیتاسنترها باید با مشتریان، تامین‌کنندگان و سایر مخاطبان ارتباطات موثری برقرار کنند تا به یک عملکرد مناسب دست یابند.
رویکردهای پیچیده و جدید: فناوری‌هایی مانند ابر، محاسبات پیچیده و هوش مصنوعی، چالش‌هایی هستند که باید برای استفاده از آنها به‌صورت صحیح، رویکردهای جدید و پیچیده‌ای را در مدیریت دیتاسنترها اتخاذ کرد.
توسعه سریع: با افزایش حجم داده‌ها و رشد سریع کاربران، دیتاسنترها نیاز به توسعه سریع دارند تا بتوانند با نیازهای مشتریان خود سازگار شوند.
به‌کارگیری نیروی انسانی متخصص: برای مدیریت و پشتیبانی از دیتاسنترها، نیروی انسانی متخصص و با تجربه نیاز است که در عین حال بتواند با تحولات فناوری و رویکردهای جدید سازگار باشد.
تصویر(5)
نظارت و کنترل دیتاسنتر
- بررسی دمای دیتاسنتر
دما در دیتاسنترها از عوامل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. این مسئله به دلیل تأثیر مستقیم دما بر سخت افزار و عملکرد دیتاسنترها مهم است. دمای بالا می‌تواند باعث خرابی قطعات سخت افزاری و در نتیجه از دست رفتن داده‌ها و مختل شدن فرآیندهای کاری در دیتاسنترها شود. همچنین دمای بالا می‌تواند هزینه انرژی دیتاسنتر را افزایش دهد.
بنابراین، برای کاهش تأثیر دما بر دیتاسنتر، از روش‌های مختلفی مانند سیستم های خنک کننده، تهویه مطبوع و تعادل حرارتی استفاده می‌شود. این روش‌ها موجب کاهش دمای دیتاسنتر و بهبود عملکرد و کارایی سیستم‌ها می‌شوند.
مانیتورینگ و کنترل دما در دیتاسنترها بسیار مهم است. سیستم‌هایی مانند سنسورهای سنجش دما و نظارت مداوم در دیتاسنترها نصب می‌شوند تا در صورت بالا رفتن دما، اقدامات لازم برای کاهش آن انجام گیرد. به طور کلی، بررسی دما در دیتاسنترها بسیار حائز اهمیت بوده و نیازمند رویکرد مناسب برای کاهش تاثیرات آن بر عملکرد سیستم‌ها است.
تصویر(6)
- بررسی وضعیت کابل متصل به سرور ها
کابل‌های متصل به سرورها در کنترل دیتاسنتر بسیار حائز اهمیت هستند. زیرا برقراری ارتباط صحیح بین سرورها و دستگاه‌های دیگر از جمله سوئیچ ها و روترها، برای عملکرد بهینه سیستم لازم است. همچنین، در صورت وجود مشکلاتی مانند پاره شدن کابل‌ها، عملکرد سیستم‌هایی که به این کابل‌ها متصل هستند، تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
بنابراین، بررسی وضعیت کابل‌های متصل به سرورها در دیتاسنتر، بسیار مهم است. در این راستا، کابل‌ها باید به صورت دوره‌ای بررسی شوند تا از وجود هرگونه آسیب یا خرابی در آنها اطمینان حاصل گردد. استفاده از کابل‌های با کیفیت نیز موجب عملکرد بهینه سیستم خواهد شد.
- ابزار تستر کابل
ابزار تستر کابل (Cable tester) دستگاهی جهت تست و بررسی کابل های شبکه و انواع کابل های دیگر است. این ابزار به کاربر اجازه می دهد تا از عملکرد سوکت های متصل به کابل و انتقال داده اطمینان حاصل کند. این ابزار برای انواع کابل های شبکه از جمله Cat5, Cat6 و Cat7، کابل های فیبر نوری و سایر کابل ها قابل استفاده است. با استفاده از این ابزار، به راحتی می‌توانید بررسی کنید که آیا سوکت کابل به درستی متصل شده و آماده برقراری ارتباط است یا خیر. همچنین، این ابزار به شما اجازه می دهد که از وجود هرگونه خرابی در کابل مطلع شوید و در صورت لزوم، آن را تعویض نمایید.
- استفاده از لپ تاپ در دیتاسنتر
استفاده از لپتاپ در دیتاسنتر به کاربران امکان دسترسی به داده ها و اطلاعات موجود در سرورها و دستگاه های دیگر را می دهد. لپ تاپ ها دارای باتری هستند که به کاربران کمک می‌کنند تا در صورت قطع برق، به صورت موقت برای راه اندازی سرورها اقدام نمایند. لپتاپ ها به دلیل اندازه و وزن کم، به کاربران امکان می دهند تا آنها را به راحتی حمل کرده و به اتاق های مختلف دیتاسنتر مراجعه کنند.
تصویر(7)
- تعمیر و نگهداری قطعات در دیتاسنتر
تعمیر و نگهداری قطعات در کنترل دیتاسنتر بسیار حیاتی است و برای جلوگیری از ایجاد خرابی و از دست رفتن داده ها، باید به آن توجه ویژه ای داشت. به همین منظور، در ادامه چند نکته مهم برای تعمیر و نگهداری قطعات در دیتاسنتر ذکر شده است.
همواره قبل از شروع تعمیرات و نگهداری قطعات، باید از داده های مهم و حساس پشتیبان گیری انجام شود تا در صورت ایجاد هرگونه مشکل، از حذف یا ناقص شدن اطلاعات جلوگیری به عمل آید. برای اطمینان از اینکه قطعات دیتاسنتر همواره بهترین عملکرد را ارائه می دهند، باید برنامه نگهداری منظم و مشخصی برای تعویض قطعات و تعمیر آنها داشته باشید. برای جلوگیری از احتمال خرابی قطعات در دیتاسنتر، باید کارکنان مربوطه به طور کامل آموزش داده شوند تا بتوانند به طور صحیح قطعات را تعویض و تعمیر کنند.
- چک لیست دیتاسنتر
استفاده از چک لیست در دیتاسنتر بسیار مهم است. چک لیست مربوط به دیتاسنتر شامل فهرستی از اقدامات و کارهایی است که باید به صورت منظم و مستمر انجام شود تا ارائه بهترین عملکرد تضمین شود. در ادامه به برخی از دلایل اهمیت استفاده از چک لیست در دیتاسنتر، اشاره می شود.
با تعمیر و نگهداری و ارزیابی منظم قطعات در دیتاسنتر، می توان عملکرد دیتاسنتر را بهبود بخشید و خرابی های ناشی از عدم نگهداری را کاهش داد. با بررسی منظم چک لیست ها، می توان امنیت دیتاسنتر را حفظ کرد و از ورود افراد متفرقه به آن جلوگیری نمود. یکی دیگر از دلایل اهمیت چک لیست، بررسی وضعیت سرورها و اتاق های دیتاسنتر از نظر دما، رطوبت و عملکرد صحیح UPS ها می‌باشد.
تصویر(8)
- سرویس سیستم های خنک کننده دیتاسنتر
سیستم های خنک کننده در کنترل دیتاسنتر بسیار حائز اهمیت هستند و برای جلوگیری از افزایش دمای داخل دیتاسنتر و خراب شدن تجهیزات الکترونیکی، استفاده می شوند. سرویس سیستم های خنک کننده در دیتاسنتر می تواند در کاهش خطرات و هزینه های ناشی از خرابی سیستم های خنک کننده کمک کند. نظافت و جایگزینی فیلترهای هوا در سیستم های خنک کننده برای جلوگیری از ورود گرد و غبار و سایر ذرات به داخل دیتاسنتر انجام می شود. این فیلترها باید به صورت منظم تمیز شده و در صورت نیاز جایگزین گردند. سیستم‌های خنک کننده مانند کولرها، فن ها و سیستم های تهویه مطبوع، باید به صورت منظم بررسی شده و در صورت نیاز تعویض شوند. شستشوی کمپرسورهای سیستم های خنک کنند نیز بسیار اهمیت دارد.