در حوزه کامپیوتر و شبکه، Telnet به عنوان یک ابزار بسیار حیاتی برای اتصال از راه دور به کامپیوترها و دستگاه‌ها شناخته می‌شود. با وجود اینکه تلنت یک پروتکل قدیمی است اما همچنان نقش بسیار مهمی در راه‌حل‌های دسترسی از راه دور (remote access) ایفا می‌کند. در ادامه مقاله به بررسی اینکه Telnet چیست و نحوه کار آن چگونه است پرداخته می شود.
تصویر(1)
Telnet چیست؟
Telnet یک پروتکل شبکه است که کاربر به کمک اینترنت یا شبکه محلی (LAN) می تواند ارتباط از راه دور داشته باشد. در واقع، کاربر به کمک تلنت می تواند یک ارتباط از راه دور با سیستم ایجاد نماید و دستوراتی مشابه حضور در مقابل رایانه را اجرا کند. تلنت یک پروتکل client-server است.
تاریخچه Telnet
تلنت به دوران اولیه شبکه‌های رایانه‌ای بازمی‌گردد. در اواخر دهه 1960، این پروتکل به عنوان روشی برای دسترسی کاربران به یک رایانه دیگر و استفاده از منابع آن در محیطی دور از محل، توسعه یافت.
در دهه‌های 1970 و 1980، Telnet به طور گسترده در مؤسسات دانشگاهی و پژوهشی مورد استفاده قرار گرفت تا امکان دسترسی از راه دور به رایانه‌ها فراهم گردد. همچنین تلنت برای ارسال ایمیل و انتقال فایل نیز به کار گرفته شد و به عنوان ابزاری برای همکاری و اشتراک گذاری اطلاعات بین پژوهشگران و دانشگاهیان بود.
با پیشرفت اینترنت در دهه 1990، تلنت به یکی از پروتکل‌های استاندارد برای دسترسی از راه دور به سرورها و دستگاه‌های شبکه تبدیل گشت. با این حال، محدودیت‌های امنیتی و نیاز به رمزنگاری، منجر به توسعه پروتکل‌های امن‌تری مانند SSH شد. SSH به تدریج به پروتکل محبوب برای دسترسی از راه دور تبدیل گردید.
نحوه کار Telnet
تلنت امکان برقراری ارتباط و دسترسی از راه دور به رایانه و کنترل آن را فراهم می‌کند مانند اینکه در مقابل آن باشید. در ادامه مقاله به بررسی مراحل استفاده از Telnet پرداخته می شود.
مرحله اول: شروع یک session
برای شروع یک Telnet session، باید Telnet client را روی کامپیوتر خود نصب نمایید. Telnet client را می‌توانید برای اکثر سیستم‌عامل‌های موجود شامل ویندوز، mac و لینوکس بیابید.
مرحله دوم: اتصال به کامپیوتر از راه دور
وقتی دستوری را برای اتصال به کامپیوتر از راه دور وارد می‌کنید، Telnet client یک درخواست به کامپیوتر مقصد ارسال می‌کند تا یک ارتباط برقرار نماید. در صورتی که کامپیوتر موردنظر، اتصال از راه دور را قبول کند، باید نام کاربری و رمز عبور را وارد نمایید تا وارد سیستم شوید.
تصویر(2)
مرحله سوم: کنترل کامپیوتر از راه دور
با ورود به سیستم می توانید کامپیوتر را از راه دور مشابه وضعیتی که در مقابل آن نشسته اید کنترل کنید. به عنوان مثال می توانید دستورات را اجرا نموده یا فایلی را باز نمایید. شما این کار را از راه دور انجام می دهید بنابراین ممکن است پاسخگویی کمی تاخیر داشته باشد.
مرحله چهارم: پایان session
وقتی که به پایان کار با کامپیوتر از راه دور می‌رسید، می‌توانید با تایپ "exit" یا "quit" در خط فرمان، session را به پایان برسانید.
دلیل اهمیت تلنت چیست؟
با وجود ظهور پروتکل‌های دسترسی از راه دور پیشرفته‌تر مانند SSH، هنوز هم تلنت اهمیت دارد. بسیاری از دستگاه‌های شبکه مانند روترها، سوئیچ‌ها و فایروال‌ها، از Telnet به عنوان ابزار اصلی مدیریت از راه دور استفاده می‌کنند. علاوه بر این، پروتکل تلنت برای تست و رفع اشکال اتصالات و سرویس‌های شبکه مفید است.
کاربردهای متداول Telnet
- رفع اشکال ارتباطات شبکه: استفاده از تلنت می‌تواند برای تست اتصال به دستگاه یا سرور شبکه بسیار مفید باشد. با به کارگیری Telnet قادر خواهید بود خطاها یا مشکلات ارتباطی مانند قطعی شبکه، عدم پاسخگویی دستگاه یا تاخیر بالا در ارتباط را شناسایی کنید.
- پیکربندی دستگاه‌های شبکه: مدیران شبکه می‌توانند از تلنت برای پیکربندی از راه دور دستگاه‌های شبکه مانند روترها، سوئیچ‌ها و فایروال‌ها استفاده کنند.
- مدیریت از راه دور سرورها: تلنت می‌تواند برای مدیریت از راه دور سرورهایی که دارای رابط خط فرمان (command line) هستند، استفاده شود. با برقراری یک Telnet session، مدیران سیستم قادر خواهند بود از راه دور سرورها را مدیریت و پیکربندی کرده و اسکریپت‌ها را اجرا کنند.
- تست و اشکال‌زدایی برنامه‌ها: پروتکل Telnet را می توان به عنوان یک ابزار تست برای بررسی برقراری ارتباط یک برنامه با یک سرور یا دستگاه راه دور به کار گرفت. با برقراری اتصال تلنت، توسعه‌دهندگان می‌توانند از عملکرد صحیح برنامه اطمینان حاصل کنند و هر گونه مشکلی را برطرف نمایند.
تفاوت SSH و Telnet چیست و از کدام یک باید استفاده کرد؟
SSH و Telnet دو پروتکل از راه دور محسوب می شوند. اگرچه SSH و Telnet هر دو روشی برای دسترسی از راه دور فراهم می کنند اما تفاوت های قابل توجهی در امنیت، عملکردها و سهولت استفاده بین آنها وجود دارد.
امنیت
یکی از تفاوت‌های اصلی بین Telnet و SSH سطح امنیت آنها است. Telnet داده‌ها را به صورت متن ساده انتقال می‌دهد بدین معنا که هر فردی به شبکه دسترسی داشته باشد می‌تواند داده‌هایی که بین کاربر و سرور تلنت رد و بدل می‌شوند را مشاهده کند و بخواند. از طرف دیگر، SSH نسبت به تلنت ایمن تر است زیرا انتقال داده ها را به صورت رمزگذاری شده انجام می دهد.
تصویر(3)
عملکرد
در دنیای رایانه و شبکه، تلنت ابزاری مهم برای اتصال به دستگاه‌ها و سرورهای دور از هم است. با وجود اینکه این پروتکل قدیمی می باشد اما امروزه هنوز هم نقش مهمی در راه‌حل‌های دسترسی از راه دور ایفا می‌کند.
سهولت استفاده
به طور کلی تلنت به عنوان یک ابزار ساده تر نسبت به SSH در نظر گرفته می‌شود. در عین حال، این سادگی باعث کاهش امنیت خواهد شد زیرا Telnet فاقد رمزنگاری و ویژگی‌های احراز هویت است.
جمع بندی
Telnet یک پروتکل قدیمی شبکه است اما همچنان به طور گسترده استفاده می‌شود تا امکان دسترسی و کنترل از راه دور کامپیوترها و دستگاه‌ها را فراهم کند. تلنت همچنان جایگاه خود را در دنیای شبکه و کامپیوتر دارد.