دیر یا زود، همه مدیران سیستم با چالش مدیریت سرورها روبرو میشوند و این نرم افزار ها هستند که به کمک مدیران سیستم میآیند. به عنوان یک مدیر سیستم، شما نه تنها با سیستم عامل اصلی (لینوکس یا ویندوز) کار میکنید، بلکه با آنچه که روی آنها میزبانی شده است نیز سر و کار دارید. این موارد میتوانند شامل پایگاه داده، اپلیکیشن سرور، وب سرور، اپلیکیشن های پیامرسان، کشینگ و… باشند. در ادامه به بررسی لیستی از بهترین ابزار لینوکس برای مدیران سیستم پرداخته می شود.
1- Zenmap
هنگامی که نیاز به شناسایی مشکلات مربوط به شبکه سیستم است، Zenmap می تواند بسیار مفید باشد. اگرچه Zenmap ابزاری نیست که همیشه به آن احتیاج داشته باشید اما در هنگام نیاز به انجام عملیات اسکن شبکه و عیب یابی، بسیار ارزشمند خواهد بود.
Zenmap یک رابط کاربری گرافیکی برای اسکنر امنیتی Nmap محسوب می شود که نه تنها در لینوکس بلکه برای سیستم عامل های Windows، BSD و macOS نیز قابل استفاده می باشد. مدیران سیستم با تجربه یا حتی مبتدی، می توانند با استفاده از Zenmap اقداماتی همچون تست نفوذ و پورت اسکن را انجام دهند.
تصویر(1)
Zenmap می تواند تنظیمات را به صورت پروفایل ذخیره کند که بدون شک یکی از نقاط قوت آن است. این پروفایلها میتوانند برای اسکنهای بعدی مجدداً استفاده شوند.
2- Webmin
Webmin یکی از بهترین ابزار لینوکس برای مدیریت سیستم همه کاره با رابط کاربری مبتنی بر وب است. از جمله امکانات آن می توان به اشتراک گذاری فایل، تنظیمات DNS، وب سرور آپاچی و دیتابیس های مختلف اشاره کرد. چنانچه به مورد خاصی نیاز دارید که در پکیج پیشفرض وجود ندارد، می توانید از طیف وسیع ماژول های جانبی که جهت افزایش عملکرد این برنامه در دسترس هستند، استفاده نمایید.
تصویر(2)
جهت نصب این نرم افزار، تنها نیاز است که آخرین نسخه آن را دانلود و در دایرکتوری home سرور کپی نمایید. سپس دستور زیر را اجرا نمایید:
dpkg -i webmin_(version).deb
3- Cockpit
Cockpit ابزار دیگری برای مدیریت سرور است. از ویژگی های مهم آن می توان به رابط کاربری مناسب برای افراد مبتدی اشاره کرد. Cockpit برنامه ای ساده و سبک است اما در عین حال بسیار قدرتمند می باشد. این ابزار دارای یک رابط کاربری گرافیکی مبتنی بر وب است که وظایفی همچون مدیریت فضای ذخیره سازی، راهاندازی یا توقف سرویس ها و مدیریت چندین سرور را تسهیل میکند.
این ابزار برای سیستم عامل RHEL طراحی شده است اما در بسیاری از توزیعهای لینوکسی دیگر نیز اجرا میشود و به همین علت در لیست بهترین ابزار لینوکس گنجانده شده است. از جمله این سیستم عامل ها میتوان به فدورا، Arch Linux، اوبونتو، CentOS و... اشاره کرد.
تصویر(3)
روش نصب Cockpit برای هر توزیع متفاوت است. در برخی از توزیعها مانند فدورا، CentOS و RHEL، این ابزار در مخازن رسمی قرار دارد. در سایر توزیعها مانند دبیان، اوبونتو و لینوکس مینت، میتوانید Cockpit را از طریق PPA یا Personal Package Archive (آرشیو اختصاصی پکیج) رسمی آن نصب نمایید.
4- gping
یک ابزار فوقالعاده برای انجام عملیات PING بر پایه گراف است. ویژگی بسیار جالب gping امکان پینگ کردن همزمان بیش از یک آدرس در گراف می باشد.
تصویر(4)
هنگامی که میخواهید تاخیر پینگ برای دو URL یا بیشتر را بررسی نمایید این نرم افزار یک انتخاب فوق العاده است. شما میتوانید آدرس های IPv4 یا IPv6 را پینگ کنید. امکان نصب این برنامه در سیستم عامل های اوبونتو، CentOS، macOS و ویندوز وجود دارد.
5- Shorewall
این ابزار یک لایه انتزاعی برای دستیابی به تنظیمات سطح بالاتر Netfilter اضافه میکند. Shorewall با خواندن فایلهای کانفیگ، Netfilter را در هسته لینوکس پیکربندی نموده و از ابزارهای ip، tc، iptables و iptables-restore پشتیبانی میکند. یکی از مزیتهای استفاده از Shorewall این است که رابط ها را به بخش های مختلف تقسیم نموده و سطوح دسترسی متفاوتی به هر یک اختصاص می دهد.
تصویر(5)
این ابزار به کاربر امکان میدهد که به جای کار روی مجموعه آدرس ها، روی گروهی از کامپیوترهای متصل به رابط کاربری، کار کند. کاربران به راحتی میتوانند سیاستهای مختلفی را برای هر بخش پیادهسازی نمایند.
6- Nagios
این ابزار متنباز برای نظارت بر شبکه در سال ۲۰۰۲ تحت نام NetSaint راهاندازی شد. از آن زمان تاکنون، Nagios مسیر طولانی را پیموده و در زمینه نظارت بر سرورها و دستگاههای شبکه، شهرت زیادی کسب کرده است. عملیات مانیتورینگ یک محیط با پروتکل های پایه، توسط این نرم افزار به خوبی انجام می شود. همچنین Nagios بستری برای ابزارهای نظارتی دیگر مانند Naemon، Icinga و OP5 فراهم میکند.
تصویر(6)
7- phpMyAdmin
برای افرادی که با نگهداری پایگاه داده سروکار دارند، phpMyAdmin یک ابزار کلاسیک و بسیار محبوب است. شاید دلیل اصلی محبوبیت این نرم افزار، قابلیت جابجایی آن باشد. phpMyAdmin تحت مرورگر اجرا میشود، به این معنی که از هر دستگاهی مانند تلفن همراه، قابل استفاده خواهد بود. دلیل دیگر آن، پوشش تمام توابع لازم برای مدیریت پایگاه داده است و عملاً نیازی به دانستن نحوه نوشتن کوئریها در SQL ندارید. بی شک phpMyAdmin باید در لیست بهترین ابزار لینوکس قرار گیرد.
تصویر(7)
8- Puppet
جهت مدیریت تعداد روز افزون سرورهایی که در شبکه شرکت ها اجرا می شوند، به عنوان یک مدیر لینوکس، بهترین ابزارها را برای هماهنگی و مدیریت پیکربندی آنها نیاز خواهید داشت. یکی از این ابزارها، پاپت (Puppet) است که با در نظر گرفتن رابط کاربری، ماژولها و قابلیت های موجود، یک ابزار کامل محسوب می شود.
تصویر(8)
Puppet نه تنها تصویر کاملی از اکوسیستم سرورهای لینوکسی نمایش میدهد بلکه سیستم عامل های دیگری که در شبکه در حال اجرا هستند نیز شامل می شود و به شما درک جامعی از هر کدام می دهد. فرایند نصب این ابزار نیز ساده است.
9- MySQL Workbench
برای افرادی که نیاز به مدیریت پایگاه دادههای MySQL دارند اما از رابط کاربری مبتنی بر وب راضی نیستند و ترجیح می دهند از برنامههای سنتی استفاده کنند، ابزار MySQL Workbench گزینه مناسبی است. از نکات مثبت این برنامه می توان به نصب ساده و رابط گرافیکی مناسب آن اشاره کرد که امکان گروه بندی تمامی وظایف موردنیاز را در MySQL فراهم می کند و این ابزار را در لیست بهترین ابزار لینوکس قرار می دهد.
تصویر(9)
این ابزار دارای امکانات جالبی از جمله قابلیت undo/redo نامحدود، پشتیبانی از چندین کانکشن MySQL و مدل سازی بصری از داده ها می باشد. همچنین میتوان امور مختلف را توسط اسکریپت نویسی و افزونه ها، در این ابزار خودکارسازی کرد. تنها ایراد MySQL Workbench این است که بر خلاف phpMyAdmin، به دانش عمیقی در زمینه SQL نیاز دارد.
10- Nmap
برای مدیران شبکه گزینه های زیادی برای انتخاب از بین ابزارهای مانیتورینگ که قادر به انجام عملیات port mapping و port scanning باشند، وجود دارد. در میان آنها، انتخاب پیشفرض Nmap است زیرا ترکیبی از کاربردهای مختلف و چند کاره بودن می باشد. مدیران شبکه از Nmap برای پایش شبکه و تشخیص آسیب پذیری ها استفاده می کنند. Nmap می تواند تمامی سرورهای موجود در شبکه را اسکن نموده و لیست جامعی از خدمات آنها تهیه نماید. سپس مدیران می توانند پورت های باز را یافته و اقدامات مناسب جهت کاهش خطرات امنیتی را انجام دهند.
تصویر(10)
کاربران Nmap تایید کرده اند که این ابزار با هر محیطی که نیاز به شناسایی کاربران یا اسکن آسیبپذیری دارد، کاملا سازگار است. با این حال، تفسیر درست خروجی آن نیاز به سطح خاصی از تجربه و مهارت دارد.
جمع بندی
زیبایی لینوکس در این است که به دلیل متن باز بودن، هزاران توسعهدهنده علاقمند هستند تا ابزارهای مفید و جدیدی را برای مدیران سیستم ارائه دهند. در این مقاله تنها به بخشی کوچکی از بهترین ابزار لینوکس برای مدیران سیستم اشاره شده است اما این برنامه ها بی تردید بخشی از ابزارهای هر مدیر سیستم بدون توجه به سبک کاری او خواهند بود.