آیا کسی را می شناسید که کم بینا باشد؟ یا شخصی که نمی تواند از دست خود استفاده کند و مشکل شنوایی دارد؟ آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چگونه دسترسی پذیری و سئو می توانند در کنار یکدیگر یک تجربه کاربری عالی برای همه کاربران شما ایجاد کنند؟
لحظه ای وقت بگذارید و از خود بپرسید که کاربران چگونه به صورت آنلاین با محتوای شما تعامل خواهند داشت. آیا مطمئن هستید که سایت شما 100% برای دسترسی پذیری وب یا web accessibility بهینه شده است؟
اطمینان از دسترسی پذیری وب، به نفع همه از جمله افراد، مشاغل و جامعه است. وقتی وبسایتها و اپلیکیشن ها را براساس دستورالعمل های accessibility طراحی و کدنویسی میکنید، آنها را برای افراد دارای معلولیت در دسترس قرار می دهید. متاسفانه، کدنویسی بسیاری از وبسایتها و برنامهها ضعیف است و دسترسی به آنها برای برخی افراد دشوار میباشد. در این مقاله، نحوه بهینه سازی سایت خود برای accessibility مناسب تر و ارائه بهترین تجربه کاربری به همه کاربران را خواهید آموخت. علاوه بر این، متوجه خواهید شد که چرا دسترسی پذیری وب یا web accessibility نقشی اساسی در بهبود عملکرد سئو شما دارد.
دسترسی پذیری وب یا web accessibility چیست و چرا مهم است؟
تصویر(1)
قبل از توضیحات بیشتر، ضرورت دارد که با دسترسی پذیری وب آشنا شوید. به عبارت ساده، accessibility، توانایی افراد برای دسترسی به بخش های مختلف است. بنابراین "دسترسی پذیری وب" به معنی راهی برای کمک به همه، از جمله افراد ناتوان، برای دسترسی به وب سایت ها و اپلیکیشنهای تحت وب میباشد.
به عنوان تعریف فنی تر، دسترسی پذیری وب یا web accessibility فرآیند طراحی و توسعه وبسایتها، ابزارها و فناوریها است تا افراد دارای معلولیت بتوانند به آنها دسترسی داشته باشند. با دسترسی بیشتر، کاربران بهتر می توانند وب را درک و کاوش کنند و در نهایت با آن تعامل داشته باشند. مطمئنا با نحوه عملکرد موتورهای جستجو آشنا هستید. آنها رباتهایی را ارسال میکنند که وبسایتها را میخزند، ایندکس میکنند و بر اساس چندین فاکتور رتبهبندی، به آنها امتیاز میدهند. به طور مشابه، فناوری کمکی (assistive technology یا AT) بر کدها تکیه دارد و آنچه که باید خزیده شود را تعیین میکند.
خوشبختانه، کار زیادی برای اطمینان از دسترسی این دستگاه های فناوری کمکی به وب سایت شما وجود ندارد. بسیاری از پیش نیازهای آن جزء موارد ضروری فاکتورهای رتبه بندی سئو مانند عنوان صفحه، سرتیتر، متن لنگر و متن جایگزین هستند. وقتی صحبت از دسترسی پذیری به میان می آید، بیشترین کاری که در یک وب سایت یا یک اپلیکیشن باید انجام شود، اطمینان از دسترسی انواع مختلف AT است. دسترسی پذیری وب یا web accessibility برای افراد دارای معلولیت بسیار مهم است و به افراد بدون معلولیت نیز کمک می کند. اینکه چگونه این کار انجام می شود، در زیر بیان شده است:
- دسترسی پذیری به افراد کمک می کند تا از طریق اتصال اینترنت کند یا صفحه نمایش کوچک مانند موبایل، ساعت هوشمند، تلویزیون هوشمند و غیره، به وب دسترسی پیدا کنند.
- به افراد مسن که توانایی هایشان در طول زمان تقلیل می یابد، کمک می کند.
- به افراد دارای ناتوانی های موقت، مانند افرادی که عینک خود را گم کرده اند یا دستشان شکسته است کمک می کند.
5 نوع از اختلالات دسترسی پذیری وب یا web accessibility
معلولیت صرفا به بینایی یا شنوایی محدود نمی شود و باید انواع مختلف ناتوانی یا اختلالات را درک کنید.
تصویر(2)
1. بینایی
ناتوانی های بینایی می تواند از نابینایی خفیف تا متوسط متغیر باشد و شامل موارد زیر می شود:
- کوررنگی - شامل ناتوانی در تمایز بین رنگ هایی مانند قرمز و سبز، زرد و آبی و در برخی موارد عدم درک تمامی رنگ ها می شود.
- کم بینایی - شامل تاری دید، دیدن مرکز میدان بینایی یا صرفا لبه های میدان بینایی است.
- کوری - از دست دادن بخش قابل توجهی از بینایی یا کامل در هر دو چشم.
2. شنوایی
شامل اختلال شنوایی خفیف تا متوسط است. حتی از دست دادن بخشی از آن می تواند برای محتوای صوتی مشکل ساز باشد.
این بخش شامل:
- کم شنوایی - اختلال شنوایی متوسط
- ناشنوایی - اختلال شنوایی کامل و غیرقابل اصلاح در هر دو گوش.
3. فیزیکی
ناتوانی های جسمی که به ضعف در کنترل عضلانی مانند فلج، عدم هماهنگی، محدودیت حس، اختلالات مفصلی و … مربوط می شود.
این بخش شامل:
- آرتریت - آسیب به مفاصل
- قطع عضو - از دست دادن اندام ها یا سایر قسمت های بدن
- فلج - از دست دادن کنترل بخشهایی از بدن.
4. گفتار
به ناتوانی در گفتار اشاره دارد که توسط افراد خاص یا نرم افزار قابل تشخیص باشد.
این بخش شامل:
- لال - ناتوانی در صحبت کردن ناشی از اختلالات روانی و اختلالات شناختی
- دیزآرتری - فلج عضلات، از جمله لب، گلو، زبان.
5. شناختی، یادگیری و عصبی
این ناتوانی ها بر میزان درک و پردازش اطلاعات توسط افراد تأثیر می گذارد.
این شامل:
- اوتیسم - اختلال ارتباطات اجتماعی
- اختلال بیش فعالی عدم توجه (ADHD) - شامل مشکل در تمرکز روی یک کار یا پرت شدن حواس می شود.
- ناتوانی سلامت روان - شرایطی مانند اضطراب، اختلالات خلقی که ممکن است در تمرکز و پردازش اطلاعات مشکل ایجاد کند.
- اختلالات حافظه - حاکی از حافظه کوتاه مدت یا توانایی محدود برای یادآوری زبان است.
نحوه استفاده افراد دارای معلولیت از وب
تصویر(3)
افراد دارای معلولیت از انواع مختلف فناوری کمکی (AT) استفاده می کنند. همانطور که از نام آن مشخص میباشد، AT به طور خاص برای کمک به افراد دارای معلولیت و نابینا طراحی شده است. در ادامه چند نرم افزار و ابزار معرفی شده که به افراد دارای معلولیت کمک می کند تا از اینترنت استفاده کنند.
صفحه خوان ها
صفحهخوان با استفاده از یک ترکیبکننده گفتار، متن روی صفحه را میخواند یا در برخی موارد آن را به خط بریل ترجمه میکند. با این حال، شما تمامی بخش های یک صفحه را نمی خوانید. به عنوان مثال، تبلیغات یک صفحه، پست های پیشنهادی و محبوب را مطالعه نخواهید کرد.
یک صفحه خوان خوب نیز گزینه هایی را در اختیار افراد کم بینا قرار می دهد تا آنچه که نیاز به خواندن دارند، به راحتی کنترل کنند. این کار با خواندن فقط یک خط متن، یافتن رشتههایی از متن روی صفحه، متن پررنگ یا متن با یک رنگ خاص، انجام میشود. برخی از صفحه خوان های محبوب، COBRA، Hal و JAWS هستند.
صفحه کلید بریل
صفحه کلید بریل با کیبورد استاندارد بسیار متفاوت است. هشت کلید اصلی برای نوشتن حروف بریل استفاده می شود. در اطراف این هشت کلید اصلی، فاصله، کلیدهای عملکرد و غیره را دارید. صفحه کلیدهای استاندارد QWERTY با حروف بریل نیز موجود هستند. صفحه کلیدهای بریل، ناوبری و جابجایی در سایت را برای افراد کم بینا آسان تر می کنند.
ذره بین های صفحه نمایش
این روش به افراد کم بینا کمک می کند اما برای افراد کاملا نابینا کارایی نخواهد داشت. ذره بین های صفحه نمایش، هم به صورت دستگاه های خارجی و هم نرم افزار قابل نصب روی سیستم، در دسترس هستند. در حالت ایده آل، بهترین ذره بین های صفحه نمایش، سایز اطلاعات را با کاهش روشنایی نور صفحه، بهبود نمایش مکان نما و کنتراست افزایش می دهند.
کنترل کننده صوتی
آیا می خواهید با صدای خود به سیستم دستور دهید؟ در این صورت می توانید از ابزارهای نرم افزاری کنترل کننده صوتی استفاده کنید که جهت تبدیل گفتار به متن کمک می کنند.
تصویر(4)
در حالی که استفاده از این روش ساده نیست اما به افراد دارای معلولیت کمک می کند تا از آن به همراه سایر روشهای AT استفاده کرده و به وب دسترسی پیدا کنند.
4 اصل دسترسی
قابل درک (Perceivable)، قابل اجرا (Operable)، قابل فهم (Understandable)، قدرتمند (Robust) یا به صورت مخفف POUR، چهار اصل Web Content Accessibility Guidelines یا "دستورالعمل های دسترسی به محتوای وب" هستند که برای ایجاد محتوای دیجیتال استفاده می شوند. اجماع عمومی بر این است که در صورت نقض هر یک از این اصول، محتوا برای کاربران و به ویژه افراد دارای معلولیت، در دسترس نخواهد بود.
در ادامه این چهار اصل دقیقتر بررسی شده است:
- قابل درک: محتوا باید به گونه ای ارائه شود که کاربران بتوانند با هر یک از حواس خود، به آن دسترسی داشته باشند.
- قابل اجرا: کاربر باید تمام بخشهای محتوا را از طریق وسیله ای که برای دسترسی انتخاب می کند، کنترل نماید. مانند صفحه کلید، ماوس، پد لمسی و سایر فناوری های کمکی (AT).
- قابل فهم: قالب محتوا باید برای کاربر منطقی باشد. این مورد شامل زبان، دستورالعمل ها، نحوه استفاده و غیره است.
- قدرتمند: اگر اپلیکیشن قدرتمند باشد، دستگاه ها و فناوری های مختلف می توانند به محتوا دسترسی داشته باشند. وقتی صحبت از accessibility به میان می آید، اپلیکیشن های قدرتمند با فناوری های مختلف کمکی، به خوبی کار می کنند.
چرا دسترسی پذیری وب یا web accessibility برای سئو مهم است؟
دسترسی پذیری وب یا web accessibility نقشی کلیدی در سئو دارد زیرا امکان دسترسی بیشتر به محتوا را برای کاربران و خزنده ها فراهم می کند. دسترسی پذیری، به محتوای شما اجازه می دهد تا بدون در نظر گرفتن ناتوانی افراد، به راحتی نمایش داده شده و درک شود. دنبال کردن چهار اصل دسترسی، موجب افزایش بازدید ارگانیک سایت شما نیز خواهد شد.
تصویر(5)
گوگل به سایتهایی که تجربه کاربری خوبی ارائه مینمایند، بیشتر توجه می کند. سازگاری با موبایل یکی دیگر از ارکان کلیدی این برنامه است و یک جنبه حیاتی برای دسترسی پذیری وب به شمار می رود. علاوه بر این، بهبود تجربه کاربری به افزایش تمایل و وفاداری به برند، کمک می کند. هنگامی که اصول دسترسی پذیری در طراحی وب سایت ها رعایت نشده باشد، انجام وظایف یا یافتن اطلاعات مرتبط برای برخی از کاربران چالش برانگیز خواهد بود. تجربه کاربری بسیار مهم است و تنها فاکتوری که برای ارتقا آن نیاز دارید بهبود طراحی وب سایت می باشد.
8 مورد از بهترین روشهای سئو برای بهبود دسترسی پذیری
یک تصور غلط این است که استانداردهای دسترسی پذیری وب، مانع از انجام کار متخصصان سئو می شود. اما در واقع برعکس این موضوع صادق است و بهبود دسترسی پذیری سایت میتواند سئو را نیز ارتقا ببخشد. دسترسی پذیری وب و سئو در بسیاری از زمینه ها همپوشانی دارند. بهبود دسترسی پذیری به ارائه یک تجربه کاربری پیشرفته کمک زیادی می کند. علاوه بر این، گوگل به صورت رسمی اهمیت دسترسی پذیری وب یا web accessibility و اینکه چگونه به ایجاد تجربه کاربری بهتر کمک می کند را توضیح داده است.
8 مورد از بهترین روشهای سئو که به شما کمک می کنند دسترسی پذیری سایت و عملکرد سئو را به طور همزمان بهبود بخشید، به صورت زیر است:
- عنوان صفحه را بهینه سازی کنید.
- از سرفصل ها استفاده کنید.
- متن ALT یا جایگزین را درج نمایید.
- یک متن لنگر توصیفی را انتخاب کنید.
- نقشه سایت را ایجاد نمایید.
- Breadcrumbs را اضافه کنید.
- یک ناوبری شفاف تعریف نمایید.
- خوانایی را بهبود ببخشید.
در ادامه موارد ذکر شده به صورت دقیق تر بررسی خواهند شد.
1. بهینه سازی عنوان صفحه
عنوان (<title>) به کاربران کمک می کند تا صفحه وب را درک کنند. اگر بخواهید بین تبهای مختلف بدون نیاز به باز کردن هر یک از آنها تفاوت قائل شوید، عناوین صفحه به شما کمک خواهد کرد.
تصویر(6)
صفحه خوانها نیز برای برقراری ارتباط کاربران با صفحه ای که در حال بررسی هستند، به عناوین صفحات متکی میباشند. به جای پر کردن عناوین با کلمات کلیدی برای ربات ها، عناوین صفحه خود را با در نظر گرفتن کاربر، بهینه کنید.
2. از سرفصل ها استفاده کنید
استفاده از تگ های عنوان بخش ضروری سئو است. وقتی صحبت از تگ های عنوان به میان می آید، در نظر داشته باشید که تگ <H1> فقط یک بار باید استفاده شود و کلمه کلیدی اصلی را نیز شامل گردد. کلمات کلیدی فرعی، از <H2> تا <H6> و بیشتر برای تعریف ساختار صفحه استفاده می شوند و می توانند شامل کلمات کلیدی اولیه یا ثانویه باشند.
3. متن ALT یا جایگزین را درج نمایید
وقتی تصویر شما لود نمی شود، متن ALT مفید خواهد بود. این مشکل ممکن است به دلیل پهنای باند کم و طولانی شدن زمان دانلود تصویر اتفاق بیفتد. در چنین مواردی به جای نشان دادن یک بخش سفید خالی در صفحه شما، یک متن جایگزین نمایش داده می شود.
بنابراین، متن جایگزین باید دقیق و مرتبط با تصویر باشد و صرفا با کلمات کلیدی زیاد برای کمک به رباتها پر نشود. متن ALT یکی دیگر از مباحث محبوب در دسترسی پذیری وب و SEO است که توسط صفحه خوان ها، خوانده می شود. یکی دیگر از دلایل به کارگیری متن ALT، دریافت ترافیک اضافی و کلیک از جستجوی تصویر است.
4. یک متن لنگر توصیفی را انتخاب کنید
کدام یک از دو گزینه هایپرلینک زیر بهتر به نظر می رسد؟
- برای جزئیات بیشتر، اینجا کلیک کنید.
- برای جزئیات بیشتر، مقاله سایت در مورد دسترسی پذیری وب یا web accessibility و سئو را بررسی نمایید.
مطمئنا گزینه دوم به دلیل اینکه از کلمات بیشتر و توصیفی تر استفاده می کند، بهتر است اما، آیا استفاده از کلمات بیشتر دلیل بهتر بودن آن می باشد؟ بله، این مورد تا حدودی صحیح است.
تصویر(7)
متن لنگر ابزاری بیشتر از یک ابزار برای ارجاع به صفحه دیگر در وب سایت شما یا یک سایت دیگر می باشد. اگر به درستی از آن استفاده شود، متن لنگر به عنوان یک عامل ضروری سئو و دسترسی پذیری عمل می کند. میتوانید محتوای صفحهای که به آن لینک میدهید را توصیف کنید و با استفاده از کلمات کلیدی، هدف صفحه را شرح دهید. صفحهخوانها معمولاً هنگامی که لینکی را در صفحه می یابند، قبل از اعلام آن، متن لنگر را به کاربر اطلاع می دهند. اگر متن لنگر برای کاربر مرتبط و ارزشمند باشد، می تواند کلید اینتر را انتخاب کند.
5. نقشه سایت را ایجاد کنید
برای کمک به خزنده های موتورهای جستجو جهت درک بهتر سایت، می توانید یک نقشه سایت ایجاد نمایید. نقشه سایت تمام فایل ها (از جمله تصاویر) و صفحات موجود در سایت را لیست می کند. این ابزار زمانی مفید خواهد بود که چندین صفحه در سایت خود دارید و لینک داخلی ندارند. نقشههای سایت به خزندهها نیز کمک میکنند اما بیشتر برای کمک به کاربران جهت جابجایی در یک وبسایت و یافتن محتوای موردنظرشان مفید هستند. با در نظر گرفتن قابلیت دسترسی پذیری وب یا web accessibility، نقشه سایت به ارائه یک نمای کلی و ناوبری شفاف به تمام صفحات، کمک می کند.
6. Breadcrumbs را اضافه کنید
صفحه اصلی > بازاریابی > دیجیتال مارکتینگ > سئو > دسترسیپذیری وب > Breadcrumb
در مثال فوق، اگر می خواهید به صفحه بازاریابی برگردید، به سادگی می توانید روی لینک "بازاریابی" در breadcrumb کلیک کنید. Breadcrumbs مسیر بازگشت به صفحه اصلی را نمایش میدهد و علاوه بر کمک به کاربران برای حرکت به صفحه قبلی، جهت پیمایش به محتوای سطح بالاتر نیز کمک می کند. breadcrumb ها تا حدودی شبیه نقشه سایت هستند و به خزندههای موتورهای جستجو و کاربران کمک می کنند تا ساختار یک سایت را درک نمایند.
7. یک ناوبری شفاف تعریف نمایید
اگر ناوبری (navigation) مناسبی داشته باشید، میتوانید یک سوزن را در انبار کاه بیابید. ناوبری وب سایت صرفا در این مورد به شما کمک خواهد کرد. اگر یک وب سایت تک صفحه ای داشته باشید، استفاده از آن تفاوت چندانی ایجاد نمی کند. برعکس، اگر صدها صفحه در وب سایت خود دارید، تعریف یک ناوبری شفاف، منطقی است. ناوبری نه تنها به کاربران کمک می کند تا آنچه را که به دنبال آن هستند به راحتی پیدا کنند، بلکه به موتورهای جستجو و صفحه خوان ها نیز جهت جابجایی در وب سایت شما کمک خواهد کرد.
8. بهبود خوانایی
هدف نهایی هر محتوای آنلاین ارائه مطالب با ارزش به کاربران است. اگر محتوا خوب باشد، به طور خودکار کاربران آن را به اشتراک گذاشته و با آن تعامل میکنند. این ویژگی برای جذب کاربران بیشتر به سایت شما نیز عالی است. البته، شما باید تمام فاکتورهای سئوی داخلی مانند عنوان مناسب، استفاده از کلمه کلیدی در تگ H1، متن ALT، لینک های داخلی و خارجی و موارد دیگر را به درستی استفاده نمایید.
همانطور که مشخص است، بخش عمده ای از دسترسی پذیری وب به عوامل سئوی داخلی و سازگاری با موبایل مربوط می شود. بنابراین در پاسخ به این سوال که "آیا دسترسی پذیری وب مانع سئو می شود؟" می توان گفت که این چنین نیست. پس از پرداختن به عوامل مختلف سئو، باید کیفیت صفحه خود را آزمایش کنید. Lighthouse می تواند در این زمینه به شما کمک نماید.
نحوه تست دسترسی پذیری وب یا web accessibility با استفاده از ابزار Lighthouse
یکی از راه های بی دردسر برای بررسی دسترسی پذیری یک صفحه، استفاده از ابزار Lighthouse است. Lighthouse یک ابزار متن باز است که برای بهبود کیفیت صفحات وب استفاده می شود. شما می توانید تست را روی تمامی صفحات خود اجرا کنید و یک گزارش کامل از عواملی مانند عملکرد، سئو و دسترسی پذیری دریافت نمایید. گزارش تولید شده با ارائه یک راهنما برای بخش هایی که بررسی شده، یک گام فراتر میرود و نحوه رفع آنها را توضیح می دهد. قبل از اینکه به پیچیدگی Lighthouse فکر کنید، توسط یک URL آن را بررسی نمایید. با فرض اینکه گوگل کروم را برای دسکتاپ دانلود کرده اید، جهت اجرای تست در DevTools، صرفا URL مورد نظر را در مرورگر وارد کنید.
پس از لود صفحه، Lighthouse را انتخاب نمایید.
تصویر(9)
تصویر(10)
تصویر(11)
جمع بندی
در دسترس قرار دادن وب سایت شما تضمین می کند که همه کاربران احتمالی، از جمله افراد دارای معلولیت، تجربه کاربری عالی خواهند داشت و می توانند به اطلاعات شما دسترسی داشته باشند. خوشبختانه، پیادهسازی بهترین روشهای دسترسی پذیری وب یا web accessibility، آسانتر از آن چیزی است که فکر می کنید. بسیاری از این شیوه های دسترسی زمانی پوشش داده می شوند که وب سایت خود را با استفاده از روشهای مختلف سئو داخلی بهینه کنید.